بوروکراسی

کتاب «بوروکراسی» نوشتۀ لودویگ فون میزس
بوروکراسی چیست، چه ویژگی‌هایی دارد، در نظام‌های مختلف چگونه عمل می‌کند و پیامد‌ها و آسیب‌ها و راه علاج آن چیست؟ در کتاب «بوروکراسی» (Bureaucracy) لودویگ فون میزس پاسخ پرسش‌هایی از این دست را می‌یابید.
لودویگ فون میزس در کتاب «بوروکراسی» به توضیح بوروکراسی و وجوه و شکل‌های گوناگون آن پرداخته و پیامد‌ها و آسیب‌ها و تبعات آن و کارکردش در نظام‌های سیاسی مختلف را زیر ذره‌بین قرار داده است.
کتاب «بوروکراسی» ما را به تأمل درباب نظم بوروکراتیک و عواقب منفی آن فرامی‌خواند و نشان می‌دهد که نظم بوروکراتیک چگونه و چرا رشد می‌کند و رشد آن چه آسیب‌هایی می‌تواند داشته باشد.
کتاب «بوروکراسی» اولین بار در سال 1944 به زبان انگلیسی منتشر شده است.

مروری بر کتاب «بوروکراسی»
لودویگ فون میزس، که خود متفکری لیبرال است، کتاب «بوروکراسی» را از همان دیباچۀ کتاب، با نقد سوسیالیسم آغاز می‌کند. فون میزس در دیباچۀ کتاب «بوروکراسی» این دیدگاه را مطرح می‌کند که مطالعۀ بوروکراتیسم فرصتی فوق‌العاده برای آشنایی با مسائل بنیادین مربوط به تضاد میان سوسیالیسم و کاپیتالیسم است.
در کتاب «بوروکراسی» چنانکه در مقدمۀ مهدی تدینی بر ترجمۀ فارسی این کتاب توضیح داده شده، نظم بوروکراتیک یکسره نفی نمی‌شود بلکه فون میزس در این کتاب ما را به ضرورت هرچه‌کوچک‌تر شدن این نظم توجه می‌دهد و این کوچک‌تر شدن هم مستلزم این است که شهروندان مداخلۀ دولت را در امور زندگی‌شان نخواهند چون مداخلۀ گستردۀ دولت در امور زندگی شهروندان و واگذاری رفع نیازهای عمومی شهروندان به دولت، خودبه‌خود به بزرگ و عریض‌وطویل شدن ساختار بوروکراتیک می‌انجامد و بوروکراسی بزرگ هم تبعات و آسیب‌هایی بزرگ را در پی دارد که در نظام‌های توتالیتر شاهد آن‌ هستیم.
فون میزس در کتاب «بوروکراسی» با انتقاد از سیاست مبتنی بر نظارت دولت بر همۀ امور زندگی شهروندان، که از ویژگی‌های دولت‌های سوسیالیستی است، نشان می‌دهد که چنین سیاستی چگونه به گسترش بوروکراسی و آفت‌ها و آسیب‌هایی که پی‌آیند آن است منجر می‌شود.
کتاب «بوروکراسی» نشان می‌دهد که اگر مردم از دولت انتظار تأمین رفاه و ارائۀ خدمات عمومی را داشته باشند باید عواقب آن را هم که سیستم بوروکراتیک عریض‌وطویل و آفت‌ها و مضرات برآمده از این سیستم است بپذیرند.
کتاب «بوروکراسی» از دیباچه، درآمد، هفت بخش و یک نتیجه‌گیری پایانی تشکیل شده است. بخش‌های هفت‌گانۀ کتاب «بوروکراسی» عبارتند از: «مدیریت سودمدار»، «مدیریت بوروکراتیک»، «مدیریت بوروکراتیک شرکت‌ها در مالکیت عمومی»، «مدیریت بوروکراتیکِ شرکت‌های خصوصی»، «معانی سیاسی و اجتماعی بوروکراتیک‌سازی»، «پیامدهای روان‌شناختی بوروکراتیک‌سازی» و «راه علاج چیست؟».
بوروکراتیسم و توتالیتاریسم، مدیریت در نظام سودمدار، مدیریت نیروی کار در بازار کار محدود ناشده، بوروکراسی در حکومت استبدادی، بوروکراسی در نظام دموکراتیک، ویژگی‌های اساسی مدیریت بوروکراتیک، معضل مدیریت بوروکراتیک، اجراناپذیری نظارت فراگیر دولتی، شرکت عمومی درون اقتصاد بازاری، فلسفۀ نظم بوروکراتیک، خودپسندی بوروکراتیک، بوروکرات‌زدگی ذهنی، جنبش جوانان آلمانی، فرجام نسل تربیت شده در محیط بوروکراتیک، سرپرستی اقتدارگرایانه و پیشرفت، علم اقتصاد در برابر برنامه‌ریزی دولتی و توتالیتاریسم و شهروند معمولی در برابر تبلیغاتچی‌های حرفه‌ای بوروکراتیک‌سازی از جمله مباحث و موضوعاتی هستند که در کتاب «بوروکراسی» به آن‌ها پرداخته شده است.

دربارۀ لودویگ فون میزس، نویسندۀ کتاب «بوروکراسی»
لودویگ هاینریش الدر فون میزس (Ludwig Heinrich Edler von Mises)، متولد 1881 و درگذشته به سال 1973، فیلسوف و اقتصاددان مکتب اتریش و از متفکران برجستۀ لیبرالیسم کلاسیک است.
فون میزس در شهر لِمبرگ متولد شد. لِمبرگ در زمان تولد او به امپراتوری اتریش – مجارستان تعلق داشت اما اکنون در غرب اوکراین واقع است. فون میزِس در دانشگاه وین حقوق خواند و بعد از گرفتن مدرک دکترای حقوق از این دانشگاه در اتاق بازرگانی و مشاغل وین مشغول به کار شد. او در دهۀ 1920 به دولت اتریش مشاورۀ اقتصادی می‌داد.
فون میزِس همچنین در دانشگاه وین و مؤسسۀ عالی مطالعات بین‌المللی ژنو درس می‌داد و علاوه بر تدریس رسمی، جلساتی خصوصی هم برگزار می‌کرد. او در دورانی که مشاور اقتصادی دولت اتریش بود بر نوع سیاست‌گذاری‌های این دولت مؤثر بود و دیدگاه‌های لیبرالیستی کلاسیک خود را به دولت تسری داد.
با بحرانی ‌شدن اوضاع اروپا و درگیری جنگ جهانی دوم در پایان دهۀ 30 میلادی، فون میزِس در سال 1940 بارِ سفر بست و به امریکا رفت و تا پایان عمر در آنجا ماند. در امریکا، به کمک صندوق ویلیام فولکر که حامی اقتصاددانان لیبرالِ مهاجر بود، توانست در دانشگاه نیویورک تدریس کند. البته حق‌التدریس او را نه دانشگاه بلکه لورنس فرتیگ می‌داد که روزنامه‌نگاری لیبرال بود و در هیئت امنای دانشگاه نیویورک عضویت داشت.
از شاگردان فون میزس می‌توان به فریدریش آگوست فون هایک، اوسکار مورگنشترن و اریک فوگِلین اشاره کرد.
کتاب‌های «لیبرالیسم»، «ذهنیت ضد سرمایه‌داری»، «سیاست اقتصادی»، «کنش انسانی»، «سوسیالیسم» و «نظریۀ پول و اعتبار» از جمله آثار لودویگ فون میزس هستند.

دربارۀ ترجمۀ فارسی کتاب «بوروکراسی»
کتاب «بوروکراسی» با ترجمه و مقدمۀ مهدی تدینی در بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه منتشر شده است.
تدینی کتاب «بوروکراسی» را از زبان انگلیسی و با نگاهی به متن آلمانی این کتاب، به فارسی ترجمه کرده و ترجمۀ مقاله‌ای با عنوان «دربارۀ لودویگ فون میزس» به‌قلم دیتمار دورینگ را نیز از متن آلمانی کتاب «بوروکراسی» به ترجمۀ فارسی این کتاب افزوده است.
مهدی تدینی، متولد 1359، مترجم و روزنامه‌نگار ایرانی و پژوهشگر حوزۀ تاریخ و اندیشۀ سیاسی است. او دبیری بخش جامعه‌شناسی سیاسی نشریۀ «سیاست‌نامه» و نیز دبیری بخش علوم اجتماعی و فلسفۀ نشر ثالث را در کارنامۀ کاری خود دارد.
تدینی کتاب‌های زیادی را در زمینۀ فلسفه و علوم سیاسی ترجمه و منتشر کرده که از آن میان می‌توان به کتاب‌های «لیبرالیسم»، «توتالیتاریسم»، «نظریه‌های فاشیسم»، «فاشیسم و کاپیتالیسم: نظریه‌هایی دربارۀ خاستگاه‌ها و کارکرد اجتماعی فاشیسم»، جنبش‌های فاشیستی: بحران نظام لیبرالی و تکامل فاشیسم»، «قرن بیستم: ایدئولو‌ژی‌های خشونت»، «بولشویسم از موسی تا لنین: گفتگویی میان من و آدولف هیتلر»، «گفتگو با موسولینی» و «امپریالیسم» اشاره کرد.