مجموعه داستان «من آدم کشتهام» بهقلم جمعی از نویسندگان روس
ترجم? قصههایی کوتاه از چندین نسل از نویسندگان روسیه. مجموعه داستان «من آدم کشتهام: 26 داستان کوتاه از 18 نویسندهی روس» منتخبی است از داستانهای نویسندگان قرن بیستم و بیستویکمِ روسیه که توسط آبتین گلکار انتخاب و ترجمه و در این کتاب گرد آمدهاند.
تعدادی از داستانهایی که ترجم? فارسیشان در مجموعه داستان «من آدم کشتهام» آمده، قبلاً با همین ترجمهها در نشریات مختلف، از جمله مجلههای «گلآقا» و «زنان» و «همشهری داستان»، منتشر شده بودهاند، اما تعدادی از داستانهای کتاب هم برای اولین بار در این مجموعه منتشر شدهاند.
مروری بر مجموعه داستان «من آدم کشتهام»
داستانهایی که در مجموعه داستان «من آدم کشتهام» ترجمه و به چاپ رسیدهاند مربوط به کمی قبل از انقلاب روسیه، دوران روسی? شوروی و نیز دوران پساشوروی و روسی? امروز هستند. بنابراین در کتاب «من آدم کشتهام» با طیفی وسیع و متنوع از داستان روسی قرن بیستم و قرن حاضر مواجهیم.
مجموعه داستان «من آدم کشتهام» حاوی قصههایی با مضامین و سبکهای گوناگون است؛ قصههایی که، جدا از لذت ادبی و زیباییشناختیای که در بر دارند، عمدتاً تاریخ روسی? قرن بیستم را از چشم مردم عادی منعکس میکنند و زندگی روزمره و فرهنگ و سبک زندگی مردم و اوضاع اجتماعی و سیاسی روسی? کمونیستی را به انحاء مختلف به نمایش میگذارند و همچنین شمههایی از روسی? پساکمونیسم و تحولات بعد از فروپاشی شوروی را.
در قصههای کتاب «من آدم کشتهام» با همهجور آدم و قشر و طبقهای مواجهیم؛ از روشنفکران و هنرمندان و نویسندگان گرفته تا اصحاب کلیسا و کارگران و... . این مجموعه گسترهای متنوع از ادبیات داستانی روسی? قرن بیستم و بیستویکم را پیش روی ما میگذارد و ما را با زندگی روسیِ صد و اِند سال اخیر آشنا میکند.
حین خواندن قصههای کتاب «من آدم کشتهام» گاه به روسی? دوران جنگ جهانی دوم و روزهای محاصر? لنینگراد سفر میکنیم، گاه با تصویری طنزآمیز از بوروکراسی شوروی مواجه میشویم، گاه آدمهایی را ملاقات میکنیم که در گذار از کمونیسم به پساکمونیسم به نان و نوایی رسیدهاند، گاه طنز نیشدارِ سیاسیای را دربار? شیو? ادار? کشور در نظامی توتالیتر میخوانیم، گاه با موانع مضحک و رنج باری مواجه میشویم که بهخاطر ادبیات فرمایشی رئالیسم سوسیالیستی حاکم بر روسی? کمونیستی بر سر راه نویسندگان آن دوره وجود داشته است، گاه کمونیستهایی دوآتشه را ملاقات میکنیم که هیچجوره حاضر نیستند از باور خود به نظام کمونیستی دست بکشند و این باور کورکورانه تصویری کُمیک و در عین حال اندوهبار از آنها میسازد، گاه زندگی روزمر? مردم عادی را دنبال میکنیم و گاهی هم جامع? ادبی و هنری و فرهنگی روسیه را. خلاصه اینکه در این کتاب به انواع و اقسام زندگیها سرک میکشیم و مردمی جورواجور را ملاقات میکنیم و تصویری جزئینگرانه از فرهنگ آنها و نظام اجتماعی و سیاسیای که آنها را احاطه کرده است به دست میآوریم؛ تصویری که چهبسا در تاریخنگاریها، خصوصاً تاریخنگاریهای رسمی، با این جزئینگری به آن بر نخوریم.
اما، بهرغم تنوع سبکی و مضمونی قصههای ترجمه و گردآوری شده در کتاب «من آدم کشتهام»، عنصری هست که این قصهها را بههم وصل میکند. این عنصر، طنزی است که در بعضی قصهها پررنگتر و آشکارتر و در بعضی ملایمتر و پنهانتر است اما بیشوکم در هم? قصههای کتاب «من آدم کشتهام» میتوان نشانی از آن یافت.
میتوان گفت که طنزاندیشی وجه مشترک هم? قصههای کتاب «من آدم کشتهام» است. حال ممکن است نویسندهای طنزی پنهانتر یا ملایمتر داشته باشد و نویسندهای دیگر طنزی نیشدارتر. طنز ممکن است در قصه یا قصههایی از کتاب «من آدم کشتهام» بهصورت گروتسک و آبزورد و از جنس طنزهای قصههای نیکلای گوگول باشد و در قصه یا قصههایی هم از جنس طنز رئالیستیتر و زیرپوستیتر آنتون چخوف، اما بههرحال طنزاندیشی ویژگیای است که بهمثاب? نخی نامرئی قصههای مجموعه داستان «من آدم کشتهام» را بههم پیوند میزند.
کتاب «من آدم کشتهام» از بیستوشش قص? کوتاه تشکیل شده است.
قصههای بیستوششگان? کتاب «من آدم کشتهام» عبارتند از: «تکفیر» نوشت? آلکساندر کوپرین، «ملتِ ایندر و آندر زن» و «نکاتی تازه دربارهی چخوف» نوشت? آرکادی آورچنکو، «غار» و «مامای» نوشت? یِوگِنی زامیاتین، «نقاش مجنون» نوشت? ایوان بونین، «انگشتهای فراری»، «کوادراتورین» و «مسابقهی آوازهخوانها» نوشت? سیگیزموند کرژیژانوفسکی، «شب هولناک» نوشت? میخاییل زوشِنکو، «من آدم کشتهام» نوشت? میخاییل بولگاکوف، «ستوانیار انذیل» نوشت? یوری تینیانوف، «تروریست» نوشت? میخاییل آسارگین، «پسر سوم» نوشت? آندری پلاتونوف، «فرجام کتابخانهی تورگنیف» نوشت? نینا بِربِروا، «دستها» نوشت? یولی دانیل، «خیط کرد» و «سایهروشنهایی بر یک چهره» نوشت? واسیلی شوکشین، «خوشبختها» و «لکهی قهوه» نوشت? لودمیلا اولیتسکایا، «زن کمونیست» و «جشن قرونوسطایی» نوشت? ناتالیا تالستایا، «پیشنویس قانون اساسی کشور» نوشت? ویکتور شندرویچ، «لکهی نابوکوف» نوشت? میخاییل شیشکین و «موزهی مردمشناسی و چهرههایش» و «خانه و جزیره» نوشت? یِوگِنی وادالازکین.
دربار? ترجم? فارسی کتاب «من آدم کشتهام»
مجموعه داستان «من آدم کشتهام: 26 داستان کوتاه از 18 نویسندهی روس» به ترجمه و گردآوری آبتین گلکار، همراه با مقدمهای از مترجم و بخشی در معرفی نویسندگانی که قصههایشان در این کتاب ترجمه شده و به چاپ رسیده، در نشر ماهی منتشر شده است.
آبتین گلکار، متولد 1356 در تهران، مترجم ایرانی است. او دارای لیسانس زبان و ادبیات روسی از دانشگاه تهران و فوق لیسانس و دکترای همین رشته از دانشگاه ملی تاراس شفچنکو کییف در اوکراین است.
گلکار استادیار دانشگاه تربیت مدرس است. او آثار فراوانی را از ادبیات کلاسیک و مدرن روسی به فارسی ترجمه کرده که بعضی از آنها عبارتند از: «قلب سگی»، «بازرس»، «دوازده صندلی»، «داستان ملالانگیز: از یادداشتهای یک مرد سالخورده»، «اتاق شمار? 6»، «آشیانهی اشراف»، «بازگشت چورب» و «بارادین».
آبتین گلکار، بهخاطر ترجم? کتاب «آشیانهی اشراف» ایوان تورگنیف، در نخستین دور? جایز? ابوالحسن نجفی، جایزهای ویژ? ترجم? ادبیات داستانی، برند? این جایزه شد.
