گفتگو در کاتدرال

کتاب «گفتگو در کاتدرال» اثر ماریو بارگاس یوسا
از مهم‌ترین رمان‌های ادبیات امریکای لاتین که با ظرافتی خاص به سیمای امریکای لاتین و دیکتاتوری‌های آن پرداخته است. رمان «گفتگو در کاتدرال» در سال 1969 به عنوان سومین رمان یوسا منتشر شد. یوسا در زمان نوشتن این رمان هنوز نویسنده‌ای جوان محسوب می‌شد اما به لطف این کتاب توانست در کنار نام‌های بزرگ ادبیات امریکای لاتین قرار بگیرد.
برخی از منتقدان کتاب «گفتگو در کاتدرال» را شاخص‌ترین اثر یوسا و یکی از مهم‌ترین آثار در بازنمایی سیمای امریکای لاتین می‌دانند.
مترجم فارسی کتاب به این نکته اشاره کرده که در رمان «گفتگو در کاتدرال» دو چیز بیش از هر چیز دیگر توجه خواننده را جلب می‌کند. یکی وسعت دامنه آن و دربرگرفتن رویدادها و شخصیت‌های متعدد است و دیگری ساختار پیچیده رمان.
بستر رمان «گفتگو در کاتدرال» همچون بسیاری دیگر از آثار یوسا بخشی از تاریخ معاصر پرو است که از دوران دیکتاتوری ژنرال مانوئل اودریا تا حکومت ویکتور بلائونده در اوایل دهه 1960 را دربرمی‌گیرد. یوسا در این بازه زمانی تصویری از زندگی ده‌ها شخصیت از بالاترین مقام‌های اولیگارشی حاکم تا روسپیان و پااندازان و لومپن‌ها به دست داده و تصویری همه‌جانبه از پرو ارایه کرده است.

مروری بر کتاب «گفتگو در کاتدرال»
ساختار رمان «گفتگو در کاتدرال» به طور کلی مبتنی بر گفتگو است. در چنین ساختاری حضور و نقش راوی در روایت به کمترین میزان می‌رسد و این شخصیت‌ها هستند که روایت داستان را در دست دارند و پیش می‌برند.
یوسا اولین‌بار و در سطحی پایین‌تر این شیوه روایت را آزموده بود. او در رمان «خانه سبز» اولین‌بار الگویی روایی قبلی‌اش را که بر رئالیسمی ساده استوار بود تغییر داد و به جز آنکه از مونتاژ زمان و مکان بهره برد در نوشتن زبان گفتگوهای کتاب نیز راهی تازه در پیش گرفت. یوسا در کتاب «گفتگو در کاتدرال» شکل تکوین‌یافته‌تر و کامل‌تری از این شیوه را به کار گرفت.
شیوه‌ای که یوسا در استفاده از گفتگو در رمان «گفتگو در کاتدرال» به کار برده گفتگوهایی عادی نیست به این معنی که مثلا اگر شخصیتی سوالی را از کسی می‌پرسد، پاسخ را کس دیگری در جای دیگری می‌دهد. به این ترتیب در این شیوه روایت در لحظه‌ای معین شخصیت‌های مختلف داستان را می‌بینیم که هریک با گفته‌های خودشان داستان را پیش می‌برند.
سه گفتگوی اصلی و یک تک‌گویی همراه با چند گفتگوی فرعی دیگر سازنده روایت رمان «گفتگو در کاتدرال» است. البته روایت‌های پراکنده‌ای نیز در کنار گفتگوها جای گرفته است که اغلب از زبان شخصیت‌ها است و نه یک راوی واحد یا ناظری بیرون از متن اصلی داستان. از دل این گفتگوها است که آدم‌ها سربرمی‌آورند و شناخته می‌شوند و از درون گفتگوها است که رویداها تصویر می‌شوند. مترجم فاسی کتاب درباره شیوه یوسا در روایت «گفتگو در کاتدرال» نوشته: «ترتیب مشخصی در آوردن گفتگوها نیست، یعنی چنان نیست که هر گفتگو فصل یا فصل‌هایی از کتاب را خاص خود کرده باشد. بارگاس یوسا با مهارتی که بی‌گمان در این زمینه بی‌نظیر است، این گفتگوها را، که اگرچه با هم رابطه دارند، در مکانها و زمان‌های متفاوت روی می‌دهند، درون شبکه‌ای پیچیده درهم آمیخته است، آن‌چنان که گویی خواننده در هر لحظه آینه‌ای چندرویه پیش روی دارد که در هر یک از رویه‌ها می‌تواند یک یا چند شخصیت را ببیند.»
داستان کتاب «گفتگو در کاتدرال» با ملاقات دو شخصیت اصلی رمان یعنی سانتیاگو زاولا و آمبروسو پرادو و شرح مقدمات گفتگوی آنها در میخانه‌ای به نام کاتدرال آغاز می‌شود. این گفتگو اما در فصل اول کتاب آغاز نمی‌شود بلکه در سراسر داستان ادامه دارد و مثل یک نخ ماجراهای پراکنده رمان را به هم وصل می‌کند.
رمان «گفتگو در کاتدرال» را می‌توان رمانی درباره دیکتاتوری در امریکای لاتین نیز دانست که در آن وجه سیاسی ماجراها با ظرافت و هنرمندانه شرح داده شده است.

درباره ماریو بارگاس یوسا نویسنده کتاب «گفتگو در کاتدرال»
ماریو بارگای یوسا نویسنده، منتقد و روزنامه‌نگار مشهور پرویی و از مهم‌ترین چهره‌های ادبیات امریکای لاتین است که در سال 2010 برنده جایزه نوبل ادبیات شد. یوسا در سال 1936 در آرکیپای پرو متولد شد. با جدایی پدر و مادر، او نزد خانواده مادری‌اش ‌ماند که خانواده‌ای نیمه‌اشرافی بودند. به دلیل ماموریت‌های این خانواده، یوسا مدتی همراه با آنها به بولیوی می‌رود و سپس دوباره به پرو برمی‌گردد. پس از آن، بخش عمده‌ای از زندگی یوسا در اروپا سپری شده اما با این‌حال او ارتباطش با پرو را نیز همیشه حفظ کرده است. یوسا اولین مجموعه داستانی‌اش را با عنوان «رهبران» در سال 1959 منتشر کرد. یوسا نویسنده پرکاری است و بخش عمده‌ای از آثارش شامل رمان‌هایی است که در سال‌های مختلف نوشته است و در آنها به مسایل مختلفی از جمله تاریخ و حکومت‌های امریکای لاتین پرداخته است. «سور بز»، «چرا ادبیات؟»، «رویای سلت»، «جنگ آخر زمان»، «چه کسی پالومینو مولرو را کشت؟»، «مرگ در آند» و «قهرمان عصر ما» برخی از آثار یوسا است که به فارسی ترجمه شده است.

درباره ترجمه کتاب «گفتگو در کاتدرال»
کتاب «گفتگو در کاتدرال» با ترجمه عبدالله کوثری در نشر لوح فکر منتشر شده است.
عبدالله کوثری، متولد 1325 در همدان، از مهم‌ترین و شناخته‌شده‌ترین مترجمان سال‌های اخیر ایران است که آثار متعددی به خصوص در زمینه ادبیات با ترجمه او منتشر شده است. کوثری پیش از آنکه به ترجمه بپردازد شعرهایی در نشریات مختلف منتشر کرده بود و درواقع به عنوان شاعر شناخته می‌شد و حتی در ده شب گوته نیز شعر خوانده بود. کوثری تحصیلات دانشگاهی‌اش را در رشته اقتصاد در دانشگاه ملی سابق سپری کرد و پس از آن مدتی برای تکمیل زبان انگلیسی به انگلستان رفت و پس از بازگشت به ایران در کتابخانه دانشگاه ملی به کار مشغول شد. او تا چند سال به عنوان مترجم و ویراستار با پژوهشگاه‌ها و دانشگاه‌ها همکاری داشت اما در سال 1359 با کناره‌گیری از این مشاغل به عنوان مترجم حرفه‌ای به کار مشغول شد و البته گاهی نیز به ویراستاری پرداخت. در کار ترجمه کوثری تمرکز ویژه‌ای بر ادبیات امریکای لاتین داشته و تعدادی از شاهکارهای نویسندگان امریکای لاتین توسط او به فارسی برگردانده شده‌اند. او جوایزی هم برای ترجمه کسب کرده است. «دن کاسمورو»، «حکومت نظامی»، «ایران، جامعه کوتاه مدت»، «ریچارد سوم»، «ائوریپیدس»، «سنکا»، «جنگ آخر زمان»، «سور بز»، «پوست انداختن» و «مرگ در آند» برخی از ترجمه‌های عبدالله کوثری هستند.