با گاو آهن استخوان مردگان را شخم بزن

کتاب «با گاوآهن استخوان مردگان را شخم بزن» اثر الگا توکارچوک
رمانی نقادانه درباب زیست‌بوم، خشونت، قدرت، پول و جهانِ مردسالار. کتاب «با گاوآهن استخوان مردگان را شخم بزن»، با عنوان اصلی Prowadź swój pług przez kości umarłych و عنوان انگلیسی Drive Your Plow Over the Bones of the Dead، اثری مشهور و مهم از اُلگا توکارچوک، نویسندۀ لهستانی برندۀ جایزۀ نوبل ادبیات، است.
الگا توکارچوک در کتاب «با گاوآهن استخوان مردگان را شخم بزن»، از خلال یک قصۀ مرموز و جنایی – معماییِ جذاب، بعضی از اساسی‌ترین مسائل انسان امروز و دنیای معاصر را مطرح می‌کند و نیز به برخی مسائل و بحران‌های بنیادین و دیرین انسان و جهان نقب می‌زند.
نام کتاب «با گاوآهن استخوان مردگان را شخم بزن» برگرفته از شعری از ویلیام بلیک، شاعرِ مورد علاقۀ شخصیت اصلی این رمان، است.
کتاب «با گاوآهن استخوان مردگان را شخم بزن» دستمایۀ اقتباس سینمایی هم قرار گرفته و براساس آن، در سال 2017، فیلمی با عنوان «غنایم شکار»، به‌کارگردانی آگنیشکا هولاند، کارگردان لهستانی، ساخته شده است. این فیلم با عنوان «ردِ جانور» پخش جهانی شد و موفق شد از جشنوارۀ فیلم برلین جایزۀ آلفرد بائوئر را، که بخشی از جوایز خرس نقره‌ای این جشنواره است و به فیلم‌هایی تعلق می‌گیرد که چشم‌اندازهایی تازه را به روی هنر سینما باز می‌کنند، بگیرد.
متن اصلی کتاب «با گاوآهن استخوان مردگان را شخم بزن» اولین بار در سال 2009 منتشر شده است.

مروری بر کتاب «با گاوآهن استخوان مردگان را شخم بزن»
الگا توکارچوک در کتاب «با گاوآهن استخوان مردگان را شخم بزن» ما را با خود به درون جهانی مرموز، هولناک، وهم‌آلود و پُر از خشونت و جنایت می‌برد.
وقایع کتاب «با گاوآهن استخوان مردگان را شخم بزن» در یک محیط جنگلیِ پَرت در غرب لهستان رخ می‌دهد. راوی و شخصیت اصلی این رمان، زنی است به نام یانینا دوشِیکو؛ زنی علاقه‌مند به طالع‌بینی و اشعار ویلیام بلیک، متنفر از حیوان‌آزاران و کسانی که به شکار غیرقانونی حیوانات دست می‌زنند و رنجور از دردهای جسمی‌ِ دوران سالخوردگی.
یانینای کتاب «با گاوآهن استخوان مردگان را شخم بزن» درگیرِ حوادثی جنایی می‌شود. او می‌فهمد که عده‌ای آدم و جانور، به‌طرزی مرموز مُرده‌اند و پیگیر ماجرای مرگ آن‌ها می‌شود و در این باره تحقیق می‌کند تا سر از راز این مرگ‌ها درآورد. یانینا عقایدی عجیب‌وغریب را دربارۀ قتل‌هایی که اتفاق افتاده، بروز می‌دهد و البته هیچ‌کس جدی‌اش نمی‌گیرد و به هشدارها و شکایت‌ها و نگرانی‌هایش وقعی نمی‌نهد. یانینا از این بی‌اعتنایی، سخت دلخور و عصبانی است. او جهان و موجودات آن را از منظری متفاوت از آدم‌های عادی می‌بیند و همین ویژگی، او را به شخصیتی غریب بدل می‌کند.
در کتاب «با گاوآهن استخوان مردگان را شخم بزن» از منظر یک راوی حساس و نامتعارف به دنیا و انسان‌ها و وقایعی که رخ می‌دهد نظر می‌کنیم و همراه این راوی، عمق دردهای بشری را می‌کاویم و نیز در بحران‌هایی جدی که جهان را فرا گرفته و زیست انسان و دیگر موجودات در آن را به خطر انداخته است، تأمل می‌کنیم.

درباره اُلگا توکارچوک، نویسندۀ کتاب «با گاوآهن استخوان مردگان را شخم بزن»
اُلگا ناوُجا توکارچوک (Olga Nawoja Tokarczuk)، متولد 1962، داستان‌نویس، جُستارنویس، شاعر، روانشناس، فیلمنامه‌نویس، روشنفکر و فعال اجتماعی لهستانی و برندۀ جایزۀ نوبل ادبیات سال 2018 است.
توکارچوک تحصیلکردۀ روانشناسی در دانشگاه ورشو است. او از سال 1997 نویسنده‌ای تمام‌وقت است و خودش گفته که این راه را تحت تأثیر شعری از ویلیام بلیک برگزیده است.
از دیگر آثار اُلگا توکارچوک می‌توان به رمان‌های «گریزها» و «کتاب‌های یعقوب» و داستان بلند «بچه‌های سبز» اشاره کرد.
اُلگا توکارچوک، چنانکه پیش‌تر نیز اشاره شد، در سال 2018 جایزه نوبل ادبیات را دریافت کرد. این جایزه، چنانکه کاوه میرعباسی در مقدمۀ ترجمۀ خود از رمان «با گاوآهن استخوان مردگان را شخم بزن»، که با عنوان «بر استخوان‌های مُردگان» در نشر چشمه منتشر شده، نوشته است، به‌خاطر «تخیل روایی» توکارچوک «که، با شور و شوق دایره‌المعارف‌گونه، گذر از مرزها را بسان شیوه‌ی زندگانی می‌نمایاند» به او اهدا شده است.
توکارچوک در سال 2018، علاوه بر جایزه نوبل ادبیات، جایزه من بوکر را نیز گرفت. این جایزه بابت ترجمۀ انگلیسی رمان «گریزها» به او داده شد.

درباره ترجمۀ فارسی کتاب «با گاوآهن استخوان مردگان را شخم بزن»
کتاب «با گاوآهن استخوان مردگان را شخم بزن» با ترجمۀ دنیس آژیری در انتشارات مروارید منتشر شده است.
دنیس آژیری، متولد 1353، مترجم ایرانی است. از ترجمه‌های او می‌توان به کتاب‌های «روزی روزگاری در بوسنی» و «پل رودخانۀ درینا» اشاره کرد.
از کتاب «با گاوآهن استخوان‌ مردگان را شخم بزن» سه ترجمۀ دیگر نیز منتشر شده که عبارتند از: ترجمۀ کاوه میرعباسی، با عنوان «بر استخوان‌های مُردگان» و منتشرشده در نشر چشمه، ترجمۀ شکوه آرونی، با عنوان «گاوآهنت را بران بر استخوانِ مردگان» و منتشرشده در انتشارات فرهنگ معاصر، و ترجمۀ هانیه مهرمطلق، با عنوان «استخوان مردگان را شخم بزن» و منتشرشده در نشر گویا.