کتاب «شبهاي روشن و پنج داستان ديگر» اثر فئودور داستايوسکي
شش داستان بلند خواندني از فئودور داستايوسکي. کتاب «شبهاي روشن و پنج داستان ديگر» ترجم? شش داستان بلند از نويسندهاي است که او را بيشتر با رمانهاي حجيمش ميشناسيم.
داستايوسکي استاد نوشتن از تضادهاي دروني آدمي و رنج و تحقير مردم مطرود و تنها بود. شهرت او بيشتر بهخاطر رمانهاي بلند و حجيمي چون «برادران کارامازوف» و «ابله» است؛ رمانهايي که جزو بهترين کلاسيکهاي ادبيات جهان بهشمار ميآيند. از داستايوسکي اما آثاري کمحجمتر از شاهکارهاي معروفش هم بهجا مانده که يکي از آنها، که در شهرت و محبوبيت دستکمي از چند رمان حجيمش ندارد، قص? «شبهاي روشن» است. اين قصه، که يکي از عاشقانههاي کلاسيک و مشهور تاريخ ادبيات است و براساس آن اقتباسهاي تئاتري و سينمايي هم ساخته شده، يکي از شش قصهاي است که ترجمهشان را در کتاب «شبهاي روشن و پنج داستان ديگر» ميخوانيد.
در کتاب «شبهاي روشن و پنج داستان ديگر» با دورههاي مختلف نويسندگي داستايوسکي آشنا ميشويد و او را از جواني تا پختگي دنبال ميکنيد.
مروري بر کتاب «شبهاي روشن و پنج داستان ديگر»
اگرچه داستانهاي گردآوري و ترجمه شده از داستايوسکي در کتاب «شبهاي روشن و پنج داستان ديگر» مضامين مختلفي دارند و از دورههاي گوناگون نويسندگي داستايوسکي انتخاب شدهاند اما نخي نامرئي اين داستانها را به هم متصل ميکند.
در هم? داستانهاي کتاب «شبهاي روشن و پنج داستان ديگر» با نويسندهاي حساس به رنجهاي بشر و دقيق در تناقضهاي دروني آدمي مواجهيم و با نويسندهاي که با شفقت به انسان مينگرد و ژرفاي آدمي را ميکاود.
داستايوسکي در داستانهاي کتاب «شبهاي روشن و پنج داستان ديگر» از مردم فقير و کارمندان دونپايه، از حاشيهنشينان تنها، از عشق و ناکامي در عشق، از تنهايي و تحقير و از رنج سخن ميگويد.
بعضي داستانهاي کتاب «شبهاي روشن و پنج داستان ديگر»، نظير داستان «شبهاي روشن» که از مشهورترين آثار داستايوسکي است، جزو نخستين آثار داستاني او هستند و داستايوسکي جوان را به ما معرفي ميکنند و بعضي ديگر از اين داستانها دورههايي از نويسندگي داستايوسکي را دربرميگيرند که او به نويسندهاي پخته بدل شده بود.
با خواندن داستانهاي کتاب «شبهاي روشن و پنج داستان ديگر» همراه با داستايوسکي به تاريکجاهاي روسي? قرن نوزدهم سفر ميکنيم و همچنين به تاريکجاهاي درون آدمي و قلمرو رنجها و محروميتها و تنهاييهاي انسان.
کتاب «شبهاي روشن و پنج داستان ديگر» از اين داستانهاي بلند تشکيل شده است: «مردم فقير»، «شبهاي روشن»، «بزدل»، «صبور»، «يک اتفاق بسيار ناگوار» و «رؤياي يک مرد مضحک».
دربار? فئودور داستايوسکي
فئودور ميخايلوويچ داستايوسکي (????? ?????????? ???????????)، متولد 1821 و درگذشته به سال 1881، از بزرگترين نويسندگان کلاسيک قرن نوزدهم و از مهمترين نمايندگان عصر طلايي ادبيات روسيه است.
داستايوسکي نويسندهاي بود با زندگياي پر از اُفتوخيز و تلاطم. يکبار حتي تا دمِ مرگ و پاي جوخ? اعدام رفت اما در آخرين لحظات اعلام شد که بخشوده شده است. سالهايي را در سيبري زنداني بود. از بيماري صرع نيز رنج ميبُرد و اينها همه، در کنار عوامل و رويدادهايي ديگر، تأثيرات خود را بهنحوي بر جهانبيني و آثار داستانياش بهجا گذاشتند.
داستايوسکي در رمانهايش آيند? جهان، برآمدن نظامهاي توتاليتر و بحرانهايي را که انسان مدرن در قرن بيستم قرار بود از سر بگذراند پيشبيني کرده و پرسشها و ترديدهايي را دربار? انسان و انتخابهاي او و نيز درباب مقول? خير و شر و شک و يقين پيش کشيده که همچنان براي انسان قرنِ بيستويکمي نيز مطرح است. شخصيتپردازي قدرتمند و ترسيم ماهران? تلاطمات دروني و پيچيدگيها و تناقضات شخصيتي آدمها و درگيريشان با بحرانهاي وجودي و هستيشناختي، از خلال قصههايي جذاب و پُرکشش، از ويژگيهاي اصلي آثار شاخصِ داستايوسکي هستند. او به ويژه در رمانهاي «جنايت و مکافات»، «برادران کارامازوف»، «شياطين» و «ابله» اوج هنر قصهپردازي و نيز عصار? جهانبيني خود را به نمايش گذاشته است. اين رمانها، با گذشت اينهمهسال از نوشتهشدنشان، همچنان تَر و تازه و شادابند و مثل هر اثر بزرگ کلاسيک، همچنان حرفهاي تازه و مهمي براي گفتن دارند.
داستايوسکي روزنامهنگار چيرهدستي هم بود و از سال 1861 تا 1863 ماهنام? «زمان» را سردبيري کرد؛ ماهنامهاي ادبي، سياسي، اقتصادي و فلسفي که لئونيد گروسمن در کتاب «داستايفسکي، زندگي و آثار» از آن بهعنوان «واقعهاي بزرگ در تاريخ مطبوعات روسيه» ياد ميکند و دليل توفيق اين ماهنامه را «قريح? شگفتآور داستايفسکي، شيفتگي آتشينش در طلب انديشههاي نو، روحي? مبارزهجوي او بهعنوان يک نويسند? سياسي و عشق بيآلايشش به آفريدههاي مردم خود» ميداند.
از داستايوسکي، بهجز رمان و داستان کوتاه، نوشتههاي غيرداستاني بسياري هم در موضوعات مختلف بهجا مانده است. او همچنين مترجم آثاري از ادبيات آلمان و فرانسه بوده است.
دربار? ترجم? فارسي کتاب «شبهاي روشن و پنج داستان ديگر»
کتاب «شبهاي روشن و پنج داستان ديگر» با ترجمه و پيشگفتار پرويز همتيان بروجني، همراه با مقدمهاي در معرفي داستايوسکي و آثارش، در انتشارات اميرکبير منتشر شده است.
پرويز همتيان بروجني، متولد 1330 و درگذشته به سال 1396، مترجم ايراني بود. او داراي دکتراي داروسازي از دانشگاه تهران بود.
از ترجمههاي پرويز همتيان بروجني ميتوان به کتابهاي «يادداشتهاي پيکويک»، «راشومون و هفده داستان ديگر»، «پرتره»، «سفرهاي بسيار به هايدلبرگ»، «من يک گربه هستم» و «قلمروِ وحشت» اشاره کرد.
