زندگی من

رمان «زندگی من» اثر آنتون چخوف
یک رمان کوتاه از چخوفِ بزرگ. رمان «زندگی من»، با عنوان اصلی Моя жизнь و عنوان انگلیسی My Life، یک رمان کوتاهِ اجتماعی و نقادانه از آنتون چخوف است.
چخوف در رمان «زندگی من» تصویری از جامعۀ روسیۀ قرن نوزدهم در سال‌های بعد از قتل الکساندر دوم به‌دست می‌دهد و از خلال داستانی جذاب و خواندنی و موجز و آمیخته به طنزی تلخ، که خاص سبک چخوف است، دورانی از تاریخ روسیه را زیر ذره‌بین می‌گذارد که روسیه در تکاپوی گذار به عصری تازه بود.
رمان «زندگی من» همچنین روایت تقابل پدران و پسران است؛ روایت تقابل دو نسل و شورش نسل جدید علیه نسل قدیم.
متن اصلی رمان «زندگی من» اولین بار در سال 1896 در شماره‌های ده تا دوازده ضمیمۀ ادبی ماهانۀ مجلۀ روسی «نیوا» منتشر شده است.

مروری بر رمان «زندگی من»
راوی و شخصیت اصلی رمان «زندگی من» پسری‌ بیست‌وپنج‌ساله و آرمانخواه و سرکش است که که نمی‌خواهد راه پدر و پدرانش را برود. پدرِ راوی یک معمارِ ثروتمند و مشهور و موفق است که انتظار دارد پسرش نیز شغل او را ادامه دهد و همان راهی را برود که او و اجدادش رفته‌اند. پسر اما سرکش است و نمی‌تواند خودش را با ارزش‌هایی که جامعه و خانواده به او تحمیل می‌کنند سازگار کند. او به کارهای کارمندی‌ای هم که پدرش با پارتی‌بازی برایش جور می‌کند تن نمی‌دهد و سرِ هر کاری که می‌رود دیری نمی‌گذرد که از کار بیکار می‌شود و سرآغازِ رمان «زندگی من» هم نقل یکی از همین بیکارشدن‌های راوی است.
در ابتدای رمان «زندگی من» می‌بینیم که راوی از نهمین جایی هم که در آن مشغول به کار شده است اخراج می‌شود. او می‌گوید که طبعش با کار اداری و کارمندی و نشستن و رونوشت برداشتن سازگار نیست و از همین رو سرِ هیچ کار اداری‌ای بند نمی‌شود. او مدام با پدرش سرِ همین موضوع و سرِ اینکه نمی‌خواهد به راه بیاید و مثل بقیۀ آدم‌های عادی زندگی کند درگیر است.
راوی رمان «زندگی من» اما تسلیم آن‌چه پدر می‌خواهد نمی‌شود و راه خود را می‌گیرد و کار خودش را می‌کند و، به‌جای اینکه به‌خواست و امرِ پدرش همان شیوه‌ای را در زندگی شغلی پیش بگیرد که پدر و اجدادش پیش گرفته‌اند، به کارگری رو می‌آورد. اما سرانجامِ این پسرِ متمرد چه خواهد شد و چه آینده‌ای در انتظار اوست؟ این را با خواندن کامل رمان «زندگی من» در خواهید یافت.
چخوف در رمان «زندگی من» با همان طنز و رندی و ریزبینی‌ نقادانه‌ای که مشخصۀ آثار اوست به مسائل زمانه‌اش و بحران‌های جامعۀ روسیۀ قرن نوزدهم و مسائل انسان‌هایی می‌پردازد که نمی‌خواهند همرنگ جماعت باشند و می‌خواهند طرحی نو دراندازند و در پی افکار و ایده‌های جدید هستند.
رمان «زندگی من» تصویری از جامعه‌ای است که دارد به‌سوی تغییر و تحولاتی بنیادین میل می‌کند و چخوف نشانه‌های این تحولات و نمودهای آن را در این رمان ترسیم کرده است.

دربارۀ آنتون چخوف، نویسندۀ رمان «زندگی من»
آنتون پاولویچ چخوف ( Антон Павлович Чехов)، متولد 1860 و درگذشته به سال 1904، داستان‌نویس، نمایشنامه‌نویس و پزشک اهل روسیه بود. چخوف یکی از سرآمدان قصۀ کوتاه و نیز یکی از بزرگ‌ترین نمایشنامه‌نویسان جهان به‌شمار می‌آید و آثار او امروزه، چه در عرصۀ قصۀ کوتاه و چه در نمایشنامه‌نویسی، آثاری مرجع و آموزشی برای کسانی‌اند که در این عرصه‌ها کار می‌کنند.
چخوف استاد کشف عمیق‌ترین و بنیادی‌ترین رنج‌ها و بحران‌ها و مسائل انسانی در روابط و مناسبات به‌ظاهر معمولی و عادی زندگی روزمره است. او در این مناسبات زوال و دلزدگی و اندوهی عمیق را می‌بیند و تشخیص می‌دهد و همچنین عشق و شفقت و خشونت و بی‌مهری را. این‌گونه است که ماهرانه از ملال، ابتذال، میانمایگی، دلزدگی و امور پیش‌پاافتادۀ‌ زندگی شاهکارهایی فراموش‌نشدنی خلق می‌کند؛ شاهکارهایی که همچنان باطراوت و خواندنی‌اند.
از چخوف قصه‌های بی‌شماری به‌جا مانده که قصه‌های «اتاق شمارۀ 6»، «بانو با سگ ملوس»، «دوئل»، «همسرم»، «نقل از دفتر خاطرات یک دوشیزه»، «دشمنان»، «بوقلمون‌‌صفت»، «تیفوس» و «داستان ملال‌انگیز» از آن جمله‌اند.
از نمایشنامه‌های مطرح او نیز می‌توان به «باغ آلبالو»، «مرغ دریایی» و «دایی وانیا» اشاره کرد.
آثار چخوف دستمایۀ اقتباس‌های سینمایی هم بوده‌اند. براساس قصۀ «بانو با سگ ملوس» او فیلمی موفق، به‌کارگردانی یوزف خایفیتس، ساخته شده است. همچنین پرویز صیاد فیلم «بن‌بست» را، که یکی از بهترین فیلم‌های تاریخ سینمای ایران است، براساس قصۀ «نقل از دفتر خاطرات یک دوشیزه» چخوف ساخته است.
اما یکی از جدیدترین اقتباس‌های سینمایی از آثار چخوف فیلم «خواب زمستانی»، به‌کارگردانی نوری بیلگه جیلان است. نوری بیلگه جیلان، کارگردان اهل ترکیه، این فیلم را بر اساس قصۀ «همسرم» چخوف ساخته است. فیلم «خواب زمستانی» در سال 2014 جایزۀ نخل طلای جشنواره کن را گرفت.

دربارۀ ترجمۀ فارسی رمان «زندگی من»
رمان «زندگی من» با ترجمۀ احمد گلشیری در انتشارات نگاه منتشر شده است. اساس این ترجمه، متن انگلیسی رمان بوده است. این رمان قبلاً با همین ترجمه در نشر آفرینگان نیز منتشر شده بود.
احمد گلشیری، متولد 1315 و درگذشته به سال 1401، مترجم ایرانی بود. او، به‌همراه برادرش هوشنگ گلشیری، یکی از اعضای حلقۀ ادبی «جُنگ اصفهان» بود؛ حلقه‌ای که مجله‌ای را هم به همین نام منتشر می‌کرد و ابوالحسن نجفی و گروهی دیگر از چهره‌های مطرح فرهنگی و ادبی اصفهان نیز در آن عضو بودند.
از ترجمه‌های احمد گلشیری می‌توان به کتاب‌های «سال‌های سگی»، «دلتنگی‌های نقاش خیابان چهل‌وهشتم»، «ناپدید شدگان»، «ساعت شوم»، «گرسنه»، «دوئل» و «پدرو پارامو» اشاره کرد.
رمان «زندگی من» را جهانگیر افکاری هم به فارسی ترجمه کرده است. این ترجمه، که ترجمه‌ای قدیمی است، در سال‌های مختلف توسط ناشران مختلفی، از جمله انتشارات امیرکبیر و انتشارات علمی و فرهنگی، به چاپ رسیده است.