آخرین دختر

کتاب «آخرین دختر»، نوشتۀ نادیا مراد
روایتی از هول و کابوسِ داعش، به نقل از دختری که خود یکی از قربانیان این گروه و شاهد جنایت‌های داعشی‌ها بوده است. نادیا مراد در کتاب «آخرین دختر» هولِ داعش را با جزئیاتی تکان‌دهنده به تصویر می‌کشد. «آخرین دختر» روایت نادیا مراد، دختری از کردهای ایزدی و اهل روستای کوچو در موصلِ عراق، از هجوم داعش به روستای آنها و ربودن او و خانواده‌اش و دیگر ساکنان روستاست و شرح دورانی که او و دخترانی دیگر اسیر داعش بوده‌اند و ترس و وحشت و عذابی که در آن دوران از سر گذرانده‌اند. نادیا مراد اما در «آخرین دختر» تنها به شرح تجربۀ هولناک خود و هم‌ولایتی‌هایش از داعش سخن نگفته است. این کتاب همچنین نوعی خودزندگی‌نامه است که نادیا مراد در آن، ضمن نقل رویدادهای مربوط به زمان حملۀ داعش به روستای آن‌ها و اسارت دخترها و کشته‌شدن زن‌ها و مردها، از گذشتۀ خانوادگی خود و جامعه‌ای که در آن زیسته نیز سخن می‌گوید و تصویری از زندگی ایزدی‌ها، به عنوان یک اقلیت مذهبی، در میان مسلمانان سُنی و نوع مراوده مسلمانان و ایزدی‌ها در دوره‌های مختلف به دست می‌دهد. اصل خاطرات نادیا مراد اما مربوط به داعش است. «آخرین دختر» بعد از فرار نادیا از اسارت داعش نوشته و نخستین بار در سال 2017 و با عنوان The Last Girl: My Story of Captivity, and My Fight Against the Islamic State به زبان انگلیسی منتشر شد.
در کتاب «آخرین دختر» هولِ داعش به‌شیوه‌ای ملموس به تصویر کشیده شده است و حس هراس و وحشت از حوادثی که نادیا مراد از آن‌ها سخن می‌گوید به خوبی به خواننده منتقل می‌شود.

مروری بر کتاب آخرین دختر
کتاب «آخرین دختر» خاطره‌نگاری و خودزندگی‌نامه‌ای است که به‌لحاظ نوع روایت و پرداخت حوادث و شخصیت‌ها و صحنه‌ها به رمان پهلو می‌زند. گویی در این کتاب با رمانی مستند مواجهیم؛ رمانی که همه‌چیز در آن واقعاً اتفاق افتاده است. نادیا مراد در «آخرین دختر» با جزئیات از آنچه بر سر او و اسیران و قربانیان دیگر آمده است سخن می‌گوید. نقل او با فضاسازی و صحنه‌پردازی‌هایی هنرمندانه همراه است و این ویژگی به کتاب جان می‌دهد و کتاب این‌گونه خواننده را با خود به دل تاریکی و هول و وحشتی می‌برد که راوی از آن سخن می‌گوید. «آخرین دختر» روایتی تکان‌دهنده از روزگاری است که کابوس داعش بر بخش‌هایی از خاورمیانه حاکم بود. نادیا مراد در این کتاب زندگی پر از ترس و اضطراب در سایۀ داعش را روایت می‌کند. او نقل می‌کند که داعشی‌ها چگونه وارد روستای آنها شدند، چگونه اهالی روستا را اسیر کردند، چگونه مردها را کشتند و چگونه مردهایی که تیر خورده و زخمی شده بودند به ترفندهایی مانند خود را به مردن زدن و زیر اجساد دیگر مخفی شدن از مهلکه گریختند و عده‌ای دیگر چطور نابود شدند و چگونه خود او و دختران دیگر به دست داعشی‌ها روزگاری هولناک و پر از تجاوز و آزار و عذاب روحی و جسمی را از سر گذراندند.
در کتاب «آخرین دختر» همچنین زندگی اجتماعی و فرهنگ کردهای ایزدی و نحوه تعامل آنان با سُنی‌ها در زمینه‌ای تاریخی ترسیم شده است. نادیا مراد در این کتاب از گذشتۀ خود و خانواده خود و تنش‌های میان مادر و پدرش نیز سخن گفته و تصویری از زندگی خود در روستای کوچو به دست داده است.
در بخشی از کتاب «آخرین دختر» می‌خوانید: «صدها مرد، آن روز به پشت مدرسه برده شدند، و تنها تعداد کمی از جوخۀ آتش نجات یافتند. برادرم سعید پا و شانه‌اش تیر خورد و بعد به زمین افتاد، چشمانش را بست و سعی کرد که قلبش را آرام کرده و بلندبلند نفس نکشد. یک جسد رویش افتاد. آن جسد به فردی گنده و سنگین تعلق داشت و حالا که مرده بود سنگین‌تر هم شده بود، سعید زبانش را گاز می‌گرفت تا زیر وزن خردکننده ناله‌اش در نیاید. او فکر کرد، حداقل این جسد من رو از داعشی‌ها پنهان می‌کنه، و چشمانش را بست. خندق بوی خون می‌داد. کنار او مرد دیگری بود که هنوز نمرده بود و ناله می‌کرد و از درد می‌گریست، التماس می‌کرد یکی کمکش کند. سعید صدای گام‌های داعشی‌ها را که به آن سمت بر می‌گشتند شنید. یکی از آن‌ها گفت: "اون سگ هنوز زنده است"، و قبل از رفتن، صدای کَرکننده مسلسل آمد...»

درباره نادیا مراد
نادیا مراد متولد 1993 در روستای کوچو در سنجار، واقع در استان موصل عراق، است. وقتی نیروهای داعش کوچو را به تصرف خود درآوردند بسیاری از اهالی روستا، از جمله مادر و شش برادر نادیا، را کشتند و گروهی را هم اسیر کردند. نادیا نیز اسیر شد و در دوران هولناک اسارت، همراه دیگرانی مانند خود، تجربه‌هایی عذاب‌آور، از تجاوز گرفته تا شکنجه‌های روحی و جسمی دیگر، را از سر گذراند. او اما این بخت را داشت که سرانجام از اسارت داعش نجات یابد. بعد از فرار از چنگ داعش به آلمان رفت و به فعالیت‌های حقوق بشری رو آورد و ماجرای خود و دیگرانی را که همراه او به دل تاریکی و وحشت برده شده بودند روایت کرد و صدای خود و آنهایی شد که هم‌درد او بودند. نادیا مراد در سال 2018 به دلیل مبارزه با خشونت جنسی و استفاده از آن در جنگ‌ها به عنوان سلاح، به همراه دنیس موکویگی جایزه صلح نوبل را دریافت کرد. او همچنین برنده جوایز حقوق بشر واسلاو هاول و ساخاروف است.

درباره ترجمۀ فارسی کتاب آخرین دختر
از کتاب «آخرین دختر» ترجمه‌های فارسی مختلفی موجود است. ترجمۀ زینب کاظم‌خواه از این کتاب در بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه منتشر شده است. زینب کاظم‌خواه روزنامه‌نگار و مترجم ایرانی است. او تا کنون کتاب‌های مختلفی را در زمینۀ سیاست و تاریخ ترجمه و منتشر کرده است. «دیکتاتورزاده‌ها: دیکتاتورها چه‌جور فرزندانی پرورش می‌دهند؟»، «مصائب آشپزی برای دیکتاتورها»، «حَسرت نمی‌خوریم: زندگی در کره شمالی»، «هزاران فرسنگ تا آزادی: فرار من از کره شمالی» و «سایۀ دیکتاتور: زندگی تحت حکومت آگوستو پینوشه» از جمله ترجمه‌های اوست.
محبوبه حسین‌زاده و سمیرا چوپانی دیگر مترجمانی هستند که کتاب «آخرین دختر» را به فارسی ترجمه کرده‌اند. ترجمۀ محبوبه حسین‌زاده از این کتاب در انتشارات کتاب کوچه و ترجمۀ سمیرا چوپانی در انتشارات کتاب کوله‌پشتی منتشر شده است.

رتبۀ کتاب «آخرین دختر» در گودریدز: 4.43 از 5.