داستان دو شهر

کتاب «داستان دو شهر» اثر چارلز دیکنز
یک رمان تاریخی و پرماجرای کلاسیک دربارۀ سال‌های قبل و بعد از انقلاب فرانسه. کتاب «داستان دو شهر»، با عنوان اصلی A Tale of Two Cities، یکی از معروف‌ترین آثار چارلز دیکنز و از مهمترین رمان‌های کلاسیک جهان است.
از کتاب «داستان دو شهر» به‌عنوان یکی از پرفروش‌ترین رمان‌های تمام دوران‌ها نام برده شده است.
متن اصلی کتاب «داستان دو شهر» اولین بار به‌صورت قصۀ دنباله‌دار در سال 1859 به چاپ رسید و در همین سال به‌صورت کتاب منتشر شد.
کتاب «داستان دو شهر» دستمایۀ انواع اقتباس‌های سینمایی، رادیویی، تلویزیونی و تئاتری قرار گرفته و براساس آن اپرا و نمایش موزیکال هم ساخته شده است.
سه اقتباس از اقتباس‌های سینمایی از کتاب «داستان دو شهر» مربوط به دوران سینمای صامت هستند.
گفتنی است که در فیلم «شوالیۀ تاریکی برمی‌خیزد»، سومین فیلم از سه‌گانۀ «شوالیۀ تاریکی» به‌کارگردانی کریستوفر نولان و با محوریت شخصیت «بتمن»، ارجاعاتی به کتاب «داستان دو شهر» وجود دارد.

مروری بر کتاب «داستان دو شهر»
وقایع کتاب «داستان دو شهر» در لندن و پاریس و در دوران قبل از وقوع انقلاب فرانسه و نیز حینِ وقوع این انقلاب روی می‌دهند.
دیکنز در کتاب «داستان دو شهر» به روایت داستان آدم‌هایی می‌پردازد که زندگی‌شان با وقایع مربوط به انقلاب فرانسه گره می‌خورد و در این میان پای ماجرایی عاشقانه نیز به رمان باز می‌شود.
کتاب «داستان دو شهر» هم داستانی جذاب و پرماجرا و عاشقانه و پر از کشمکش و حادثه است و هم روایتی داستانی از یک دوران مهم و حساس و بحرانی و انقلابی که نقطۀ عطفی را در تاریخ اروپا رقم زد.
دیکنز در کتاب «داستان دو شهر»، از خلال داستانی خیالی و پرماجرا، تصویری از عصری بحرانی در تاریخ اروپا به دست می‌دهد و وجوهی از این عصر را، به‌یاری تخیل، مرئی می‌کند که چه‌بسا در تاریخ‌های رسمی با جزئی‌نگری‌ای که خاص داستان است به آن‌ها پرداخته نشده باشد.
دیکنز در کتاب «داستان دو شهر»، به‌عنوان یک رمان‌نویس چیره‌دست، نه روایتگر تاریخ انقلاب فرانسه، بلکه روایتگر روح حاکم بر زمانه‌ای است که این انقلاب در آن رخ داد. او همچنین در این رمان، بعضی مسائل و دغدغه‌ها و درگیری‌ها و کشمکش‌های بنیادین و همیشگی آدمی را در متن رویدادی تاریخی روایت می‌کند.
گفتنی‌ است که شروع کتاب «داستان دو شهر» از شروع‌های مشهور در تاریخ ادبیات داستانی است. کتاب «داستان دو شهر» این‌گونه و با این سطرها آغاز می‌شود: «بهترین روزگار و بدترین ایام بود. دوران عقل و زمان جهل بود. روزگار اعتقاد و عصر بی‌باوری بود. موسم نور و ایام ظلمت بود. بهار امید بود و زمستان ناامیدی. همه چیز در پیش روی گسترده بود و چیزی در پیش روی نبود، همه به سوی بهشت می‌شتافتیم و همه در جهت عکس ره می‌سپردیم – الغرض، آن دوره چنان به عصر حاضر شبیه بود که بعضی مقامات جنجالی آن، اصرار داشتند در اینکه مردم باید این وضع را، خوب یا بد، در سلسلۀ مراتب قیاسات، فقط با درجۀ عالی بپذیرند.»

دربارۀ چارلز دیکنز، نویسندۀ کتاب «داستان دو شهر»
چارلز جان هافم دیکنز (Charles John Huffam Dickens)، متولد 1812 و درگذشته به سال 1870، داستان‌نویس، روزنامه‌نگار و منتقد و فعال اجتماعی اهل انگلستان بود.
کودکی دیکنز در بی‌ثباتی اقتصادی و فقر گذشت که دلیل اصلی‌اش بی‌مبالاتی‌های پدر بود که گرچه وضع مالی چندان بدی نداشت اما آنچه را داشت براثر تصمیمات و اقدامات غلط به باد داد. بنابراین دیکنز فقر را از کودکی تجربه کرد و خود مدتی برای تأمین معاش خانواده کارگری کرد. او تجربه‌ها و سختی‌های زندگی واقعی‌اش را به انحاء مختلف در قصه‌هایش بازتاب داده است.
دیکنز از کودکی با مطالعه و کتاب اُخت بود و کتاب‌هایی چون «هزار و یک شب» و «دن کیشوت» و «تام جونز» و «رابینسون کروزوئه» و «ژیل بلاس» را خوانده بود. بعدها وارد کار روزنامه‌نگاری شد و تجربۀ روزنامه‌نگاری بر قصه‌نویسی‌اش تأثیر گذاشت. در روزنامه، هم به‌عنوان خبرنگار پارلمانی کار کرد و هم خبرنگار عمومی و این‌ها بخشی از اندوخته‌هایی بودند که در قصه‌‌نویسی به کارش آمدند.
دیکنز قصه‌نویسی با دهان گرم و نقلِ شیرین است اگرچه از تلخی‌ها و تبعیض و خشونت و نابرابری‌های اجتماعی می‌نویسد. او نویسنده‌ای محبوب با مخاطبان زیاد بود و این محبوبیت را هنوز هم، درحالی‌که این‌همه سال از اولین انتشار قصه‌‌هایش می‌گذرد، حفظ کرده و آثارش تاکنون بارها دستمایۀ انواع اقتباس‌های سینمایی و تلویزیونی قرار گرفته‌اند و براساس آن‌ها انیمیشن نیز ساخته شده است.
دیکنز همچنین نویسنده‌ای بود با قریحۀ طنز و نیز حساس به مسائل اجتماعی و نابرابری‌های اقتصادی و طبقاتی و ظلمی که تهیدستان جامعه و مخصوصاً کودکانِ فقیر و محروم از آن رنج می‌بردند. او، ضمن اینکه این مسائل و نابرابری‌ها را در قصه‌هایش مطرح می‌کرد، در بیرون از حوزۀ قصه‌نویسی نیز به فعالیت‌های اجتماعی انسان‌دوستانه مشغول بود.
ترسیم وجوه گوناگون زندگی شهری در انگلستان قرن نوزدهم و ارائۀ تصویری از طبقات و تیپ‌های مختلف شهرنشین از ویژگی‌های آثار دیکنز است.
از آثار چارلز دیکنز می‌توان به رمان‌های «آرزوهای بزرگ»، «خانۀ قانون‌زده»، «الیور تویست» و «دیوید کاپرفیلد» اشاره کرد.

درباره ترجمۀ فارسی کتاب «داستان دو شهر»
کتاب «داستان دو شهر» با ترجمه و مقدمۀ ابراهیم یونسی و همراه با ترجمۀ مقاله‌ای از گ. ک. چسترتن دربارۀ این رمان، در انتشارات نگاه منتشر شده است.
ابراهیم یونسی، متولد 1305 در بانه و درگذشته به سال 1390، مترجم و داستان‌نویس ایرانی بود. او اولین استاندار کردستان ایران در بعد از انقلاب و در دورۀ دولت موقت و از افسران سازمان نظامی حزب توده بود.
یونسی در دوسالگی مادرش را از دست داد و نزد مادربزرگ و پدربزرگش بزرگ شد. دورۀ تحصیلات ابتدایی را در بانه و دورۀ متوسطه را در سقز گذراند. در سال 1322 به تهران رفت و در دبیرستان نظام اسم نوشت. در سال 1324 به دانشکده افسری رفت. گرایش به حزب توده و عضویت در سازمان نظامی این حزب به زندانی شدنش بعد از کودتای 28 مرداد منجر شد. در سال 1333 دستگیر و به اعدام محکوم شد اما چون پای چپش را حین خدمت در ارتش از دست داده بود تخفیف خورد و محکومیتش به حبس ابد کاهش یافت. با این حال در سال 1341، بعد از هشت سال زندان، با یک درجه تخفیف آزاد شد.
یونسی در زندان به ترجمه و قصه‌نویسی روی آورد. همان جا بود که به‌صورت مکاتبه‌ای و از طریق مکاتبه با مدرسۀ آموزش رمان‌نویسی انگلستان اصول و مبانی قصه‌‌نویسی را آموخت و نخستین کتاب آموزشی فارسی در زمینۀ قصه‌نویسی را تألیف کرد. این کتاب «هنر داستان‌نویسی» نام داشت و در زمانی نوشته شد که هنوز کتابی در این زمینه به فارسی منتشر نشده بود. یونسی در کتاب «هنر داستان‌نویسی»، با گردآوری نظریات صاحبنظران مختلف دربارۀ اصول داستان‌نویسی، مباحثی را دربارۀ مبانی داستان کوتاه مطرح کرد.
یونسی بعد از آزادی از زندان به تحصیل اقتصاد در مدرسۀ عالی اقتصاد پرداخت و از این مدرسه لیسانس اقتصاد گرفت. در دانشگاه سوربن فرانسه ادامۀ تحصیل داد و با دکترای اقتصاد از این دانشگاه فارغ‌التحصیل شد.
یونسی همچنین کارمند مرکز آمار بود. او از مترجمان ادبی مطرح و سرشناس ایرانی است و آثار مهمی را از ادبیات کلاسیک جهان به فارسی ترجمه کرده است.
از جمله ترجمه‌های ابراهیم یونسی در زمینۀ رمان می‌توان به کتاب‌های «آرزوهای بزرگ»، «تریسترام شندی»، «تس دوربرویل»، «جود گمنام»، «خانۀ قانون‌زده» و «اسپارتاکوس» اشاره کرد.
یونسی، به جز رمان، آثاری را هم در زمینه‌های دیگر، نظیر تاریخ و سیاست، به فارسی ترجمه کرده است.
از جمله آثار داستانی ابراهیم یونسی می‌توان به رمان‌های «دلداده‌ها»، «مادرم دوبار گریست»، «کج‌کلاه و کولی»، «گورستان غریبان»، «زمستان بی‌بهار» و «شکفتن باغ» اشاره کرد.