دلایلی برای زنده ماندن

کتاب «دلایلی برای زنده ماندن» نوشتۀ مت هیگ
داستانی واقعی در باب افسردگی و اضطراب. مت هیگ در کتاب «دلایلی برای زنده ماندن» به زبانی سرزنده و شیرین و چالاک تجربه و دانسته‌های خود از افسردگی را روی دایره می‌ریزد تا، ضمن تشریح افسردگی و بیان چیستی آن، راه غلبه بر افسردگی را نیز نشان دهد. کتاب «دلایلی برای زنده ماندن»، با عنوان اصلی Reasons to Stay Alive، چنانکه سارا شریفی در یادداشت ابتدای ترجمۀ فارسی آن توضیح داده است کتابی است که مت هیگ در آن «شروع دوران افسردگی، علایم و نشانه‌های آن، پیامدهایش در زندگی شخصی و اجتماعی‌اش و چگونگی غلبه بر افسردگی و اضطراب را در زندگی‌اش توصیف می‌کند. و از خلال داستانی که واقعی است به خواننده کمک می‌کند تا علایم این اختلال را بشناسد و بتواند به دنبال دلایلی باشد تا بتواند دوباره به جریان عادی زندگی بازگردد و دوام بیاورد و بداند او در این مسیر تنها نیست.» مت هیگ، چنانکه در همین مقدمه تأکید شده، «سعی می‌کند تا خواننده به دور از خوشبینی ساده‌انگارانه، باور کند افسردگی قابل درمان است.»
متن اصلی کتاب «دلایلی برای زنده ماندن» نخستین بار در سال 2015 منتشر شده است. نیویورک تایمز این کتاب را «صادقانه و به طرز شگفت‌آوری خنده‌دار» وصف کرده و آن را کتابی دانسته که مت هیگ در آن «یادآوری می‌کند که هرچقدر زندگی ناامیدکننده به نظر برسد اما در واقعیت هرگز چنین نیست.»

مروری بر کتاب «دلایلی برای زنده ماندن»
کتاب «دلایلی برای زنده ماندن» حول محور ماجرای افسردگی خود مت هیگ و تصمیم او به خودکشی در سن بیست و چهار سالگی شکل گرفته است. مت هیگ در این کتاب نقل می‌کند که چطور در دورانی که در جزیره ایبیزا در اسپانیا زندگی می‌کرده به حدی دچار افسردگی می‌شود که تصمیم به خودکشی می‌گیرد. اما مت هیگ را دلایلی از عملی‌کردن این تصمیم بازمی‌دارد و کتاب «دلایلی برای زنده ماندن» از همین تجربه زاده می‌شود. مت هیگ در این کتاب، ضمن تأکید بر اینکه افسردگی همۀ افسردگان یکسره مثل هم نیست و هر کس تجربۀ خاص خود را از افسردگی دارد، می‌کوشد با تمرکز بر وجوه مشترک اختلال افسردگی تعریفی عام از آن ارائه کند و همچنین راه غلبه بر آن را نشان دهد. مت هیگ در این کتاب بر آن است تا تعریفی تا جای ممکن ملموس از افسردگی به دست دهد. او معتقد است که افسردگی احساسی واقعی است که ذهنیتی غیرواقعی را در کسی که دچار افسردگی شده به وجود می‌آورد. مت هیگ سعی دارد نشان دهد که، به‌رغم نومیدی و اضطراب و دلزدگی از زندگی، دلایلی برای زنده ماندن وجود دارد و همین دلایل است که می‌تواند کمک‌مان کند که به افسردگی و میل به خودکشی میدان ندهیم. او در کتاب «دلایلی برای زنده ماندن»، علاوه بر نقل قصۀ افسردگی خودش، از افسردگان مشهوری می‌گوید که توانسته‌اند بر افسردگی خود غلبه کنند. او با نقل نمونه‌هایی از مشاهیر افسرده‌ای که افسردگی را شکست داده‌اند بر آن است تا قوت قلبی برای آنها که دچار افسردگی‌اند فراهم کند و الگوهایی برای غلبه بر افسردگی ارائه دهد.
از جمله موضوعاتی که در کتاب «دلایلی برای زنده ماندن» در ارتباط با موضوع افسردگی به آن پرداخته شده مسئلۀ اضطراب است. مت هیگ در بحث از اضطراب مخاطبان خود را به این موضوع توجه می‌دهد که چطور نگرانی‌هایی چون عقب‌ماندن از مُد روز، مثلاً نخواندن فلان و بهمان کتابی که جایزه برده و نشناختن خوانندگان مشهور پاپ و ندیدن فلان سریال معروف و خلاصه جا ماندن از هرآنچه مُد به حساب می‌آید، انسان امروز را دچار اضطراب می‌کند.
در بخشی از کتاب «دلایلی برای زنده ماندن» می‌خوانید:
«دنیا به‌صورت فزاینده‌ای برای افسرده کردن ما طراحی شده.
شادمانی برای اوضاع اقتصادی زیاد خوب نیست. اما ما از آنچه داریم راضی باشیم، چرا باید بیشتر بخواهیم؟ چطور می‌توانید یک کِرِم مرطوب‌کننده ضدپیری بفروشید؟ شما فردی را نگران پیری می‌کنید.
چطور مردم را مجبور می‌کنید به یک حزب سیاسی رأی بدهند؟ با نگران کردن آن‌ها درباره مهاجران. چطور آن‌ها را مجبور می‌کنید بیمه بخرند؟ با نگران کردن آن‌ها در مورد همه‌چیز. چطور آن‌ها را مجبور به انجام جراحی زیبایی می‌کنید؟ با برجسته کردن معایب جسمانی‌شان. چطور مجبورشان می‌کنید یک برنامۀ تلویزیونی تماشا کنند؟ با نگران کردنشان در مورد از دست دادن آن برنامه. چطور مجبورشان می‌کنید یک تلفن هوشمند جدید بخرند؟ با ایجاد این احساس در وجودشان که دارند عقب می‌مانند.
آرام‌ ماندن به‌نوعی اقدام انقلابی تبدیل شده. خوشحال بودن با موجودیت ارتقاء پیدا نکرده خودتان. راحت بودن با وجودهای انسانی آشفتۀ خودمان نمی‌تواند برای تجارت خوب باشد.
ما برای زندگی دنیای دیگری نداریم. و درواقع، وقتی خوب از نزدیک نگاه کنیم، دنیای اجناس و تبلیغات واقعاً زندگی نیست. زندگی چیز دیگری است. زندگی چیزی است که وقتی همۀ آن تشریفات را کنار می‌گذارید، یا حداقل مدتی آن‌ها را نادیده می‌گیرید، به جا می‌ماند.
زندگی آدم‌هایی است که دوستتان دارند. هرگز کسی تصمیم نمی‌گیرد برای یک آیفون زندگی کند. آدم‌هایی که ما توسط آیفون با آن‌ها تماس می‌گیریم اهمیت دارند.
و زمانی که شروع کردیم به احیا شدن، و دوباره زندگی کردن، این کار را به نگاهی جدید انجام می‌دهیم. مسائل روشن‌تر می‌شوند، و ما متوجه چیزهایی می‌شویم که قبلاً متوجه آن‌ها نبودیم.»

درباره مت هیگ، نویسنده کتاب «دلایلی برای زنده ماندن»
مت هیگ (Matt Haig)، متولد 1975، رمان‌نویس و روزنامه‌نگار انگلیسی است. او نویسنده آثاری داستانی و غیرداستانی برای کودکان و بزرگسالان است. «آخرین خانواده در انگلیس» نخستین رمان اوست.
از هیگ، به جز کتاب «دلایلی برای زنده ماندن»، کتاب‌های دیگری هم به فارسی ترجمه شده است. دیگر آثار ترجمه‌شده او به فارسی عبارتند از: «کتابخانۀ نیمه‌شب»، «چگونه زمان را متوقف کنیم»، «انسا‌ن‌ها» و «گربه بودن».
هیگ نویسنده‌ای با آثاری پرفروش و پرمخاطب است و به خاطر آثارش جوایز بلو پیتر و اسمارتیز را دریافت کرده و سه بار هم نامزد دریافت مدال کارنیج شده است.

درباره ترجمۀ فارسی کتاب «دلایلی برای زنده ماندن»
ترجمۀ سارا شریفی، دانش‌آموختۀ روانشناسی بالینی، از کتاب «دلایلی برای زنده ماندن» با یادداشتی از مترجم در نشر آسمون ریسمون منتشر شده است. از این کتاب ترجمه‌های دیگری هم موجود است که از آن میان می‌توان به ترجمۀ گیتا گرکانی (منتشرشده در انتشارات علمی و فرهنگی) و ترجمۀ نازنین فاطمه سوداگر (منتشرشده در انتشارات شمشاد) اشاره کرد.

رتبۀ کتاب «دلایلی برای زنده ماندن» در گودریدز: 4.13 از 5.