کتاب «شهر مِه» اثر کارلوس روئيث ثافون
داستانهايي از بارسلون مهگرفته و خاکستري و رازآلود و مرموز. کتاب «شهر مِه»، با عنوان اصلي La ciudad de vapor و عنوان انگليسي The City of Mist، مجموعهداستاني از کارلوس روئيث ثافون، نويسند? رمانهاي چهارگان? مشهور «گورستان کتابهاي فراموش شده»، است.
بعضي داستانهاي کتاب «شهر مِه» با رمانهاي مجموع? «گورستان کتابهاي فراموش شده» کارلوس روئيث ثافون مرتبط هستند و بعضي هم ربطي به آن مجموعه ندارند، اما ثافون در کتاب «شهر مه» نيز، مانند «گورستان کتابهاي فراموش شده»، ما را با خود به فضاهايي غريب و گوتيک و تيره و تار و پر از رؤيا و کابوس و خيال و فانتزي و افسانه ميبرد.
متن اصلي کتاب «شهر مه» اولين بار در سال 2021، حدود يک سال پس از مرگ نويسندهاش، منتشر شده است. البته ثافون، چنانکه در مقدم? علي صنعوي بر ترجم? فارسي کتاب «شهر مه» اشاره شده، خود در زمان حياتش قصههاي اين کتاب را ويرايش و براي چاپ آماده کرده بوده است.
مروري بر کتاب «شهر مه»
وقايع داستانهاي کتاب «شهر مه» همه در بارسلون اسپانيا اتفاق ميافتند. کارلوس روئيث ثافون در کتاب «شهر مه» ما را در بارسلونِ قرون و اعصار مختلف، از روزگار تفتيش عقايد در قرن پانزدهم ميلادي تا دوران سروانتس و سپس قرن بيستم و دور? جنگ داخلي اسپانيا، ميگرداند.
بارسلوني که در داستانهاي کتاب «شهر مه» پيش چشم ما تصوير ميشود يک بارسلون تيره و مخوف و گوتيک و پر از ابهام و رمز و راز و ماجراست. در چنين فضايي است که ثافون دنياي خاص خود را بنا ميکند و شخصيتهاي تنهاي مخلوق خود را در آن بهدنبال ماجراها ميفرستد.
کتاب «شهر مه» مجموعهاي از داستانهايي است که در آنها رؤيا و کابوس و افسانه و رمز و راز و ماجرا در هم تنيده شدهاند و البته عشق ثافون به کتابها و کتابخانهها و ادبيات و نويسندگان را هم بايد به اين مجموعه افزود که در کتاب «شهر مه» هم، مانند رمانهاي چهارگان? «گورستان کتابهاي فراموش شده»، خود را مينماياند.
کتاب «شهر مه» کتابي است که هزارتوها و کتابخانههاي بورخس و «هزار و يک شب» و «دن کيشوت» سروانتس و رمانهاي قرن نوزدهمي را باهم دارد. ثافون در داستاني از کتاب «شهر مه» ماجراي پسربچهاي را روايت ميکند که ميخواهد نويسنده شود. در داستاني ديگر ما را با ماجراي يک سازند? هزارتو همراه ميکند که از قسطنطنيه به بارسلونِ طاعونزده گريخته و ميخواهد کتابخانهاي بسازد که از باد و باران گزند نيابد و در گذر زمان ويران نشود. در داستان ديگري از کتاب «شهر مه» ماجراي نجيبزادهاي عجيب را ميخوانيم که سروانتس را به نوشتن کتابي وسوسه ميکند که شبيه هيچ کتاب ديگري نباشد و هر صفحهاش عمر زني را که عاشق اوست طولاني کند و داستاني ديگر دربار? آنتونيو گائودي، معمار مشهور کاتالونيايي، است که با اکراه قبول ميکند از راه اقيانوس به نيويورک سفر کند و اين سفر ميتواند تعيينکنند? سرنوشت يک شاهکار ناتمام باشد. کارلوس روئيث ثافون با اين قصهها و قصههاي ديگرِ کتاب «شهر مه» ما را با خود در هزارتوي رؤيا و افسانه و فانتزي و راز ميگرداند و دري به روي فضاهايي مبهم و مرموز و گوتيک به رويمان ميگشايد.
کتاب «شهر مه» از يازده داستان تشکيل شده است.
داستانهاي يازدهگان? کتاب «شهر مه» عبارتند از: «بلانکا و فراق؛ (از خاطرات خيالي شخصي به نام داويد مارتين)»، «بينامونشان؛ بارسلون، سال 1905»، «بانويي جوان از بارسلون»، «گل سرخِ آتش»، «شاهزادهي پارناسوس»، «داستان کريسمس»، «آليسيا، در سپيدهدم»، «مردانِ خاکستري»، «بوسه»، «گائودي در مَنهَتن» و «آخرالزمانِ فوري».
دربار? کارلوس روئيث ثافون، نويسند? کتاب «شهر مه»
کارلوس روئيث ثافون (Carlos Ruiz Zaf?n)، متولد 1964 و درگذشته به سال 2020، داستاننويس اسپانيايي بود. ثافون کار قصهنويسي را با نوشتن قصههايي براي نوجوانان آغاز کرد و اولين رمانش، به نام «فرشتهي مِه»، که رماني در ژانر ادبيات نوجوان بود، جايز? «اِدبه» را در اسپانيا برايش بهارمغان آورد.
اما اولين بخش از مجموع? چهارگان? «گورستان کتابهاي فراموششده»، يعني رمان «سايهي باد»، بود که ثافون را به شهرت رساند. سه مجلد ديگر اين چهارگانه عبارتند از: «بازي فرشته»، «زنداني آسمان» و «هزارتوي ارواح».
ثافون را متأثر از نويسندگان کلاسيک قرن نوزدهم، نويسندگان داستانهاي جنايي و نوآر و نيز نويسندگان معاصر دانستهاند. از او بهعنوان پرطرفدارترين نويسند? اسپانياييِ بعد از سروانتس ياد شده است.
کارلوس روئيث ثافون در سال 2020، در اوج شهرت و درحاليکه پنجاهوپنج سال بيشتر نداشت، براثر سرطان، درگذشت. چنانکه در مقدم? علي صنعوي بر ترجم? فارسي کتاب «بازي فرشته»، از مجموع? «گورستان کتابهاي فراموش شده»، اشاره شده، «پدرو سانچز، نخستوزير اسپانيا، پس از انتشار خبر نابهنگام مرگ ثافون، در حساب توييتري خود نوشت: "ما يکي از ارزشمندترين و تحسينشدهترين نويسندگان اسپانيا را از دست دادهايم. کارلوس روئيث ثافون يکي از کليديترين نويسندگان عصر ما بود که به ادبيات مدرن خدمتي بزرگ ارائه کرد."»
از ديگر آثار کارلوس روئيث ثافون ميتوان به کتاب «مارينا» اشاره کرد.
دربار? ترجم? فارسي کتاب «شهر مِه»
مجموعهداستان «شهر مِه» با ترجمه و مقدم? علي صنعوي در نشر نيماژ منتشر شده است. اساس اين ترجمه، متن انگليسي کتاب بوده است.
علي صنعوي، متولد 1359، مترجم ايرانيِ اهل مشهد و پسر قاسم صنعوي، مترجم قديمي و مشهور ايراني، است. از ترجمههاي علي صنعوي ميتوان به رمانهاي چهارگان? «گورستان کتابهاي فراموش شده» و کتابهاي «کاخ روياها» و «سرود رستاخيز» اشاره کرد.
