کودکی نوباوگی نوجوانی

کتاب «کودکی، نوباوگی، نوجوانی» اثر لف تالستوی
سرودی باشکوه برای وجود و زیست انسان که در پی نگرشی فضیلت‌مند نسبت به زندگی است. تالستوی در کتاب «کودکی، نوباوگی، نوجوانی» پیش از هر چیز در پی انتقال نگرش مشتاقانه و عاشقانه خود نسبت به زندگی به خواننده است.
تالستوی می‌خواهد به مخاطب خود بیاموزد که عاشق زندگی باشد. او در کتاب «کودکی، نوباوگی، نوجوانی» در پی آن است که زیبایی زندگی را به تصویر بکشد و به یادمان بیاورد که باید بتوانیم قدردان تمام لحظات زندگی‌مان باشیم و از آن لذت ببریم.
ایده مرکزی و پیش‌برنده کتاب «کودکی، نوباوگی، نوجوانی» پیچیده است و ماهیتی دوگانه دارد چرا که اساس آن با همزیستی ارگانیک امر اخلاقی و شاعرانه شکل گرفته است.
کتاب «کودکی، نوباوگی، نوجوانی» نشان دهنده وجوهی مهم از جهان‌بینی و فلسفه تولستوی است و از این حیث جایگاهی قابل توجه در میان آثار این نویسنده کلاسیک ادبیات روسی دارد.

مروری بر کتاب «کودکی، نوباوگی، نوجوانی»
تالستوی در کتاب «کودکی، نوباوگی، نوجوانی» به ما می‌آموزد که باید دوران کودکی، نوباوگی و نوجوانی را به عنوان دوره‌هایی زیبا و شگفت‌انگیز از زندگی در نظر گرفت. باید از ویژگی‌های این دوران شگفت‌زده شد، تحسین‌شان کرد و در واقع باید به عنوان یک خیر بی‌قیدوشرط در نظرش گرفت.
برخی منتقدان بر اساس نامه‌های خود تالستوی و توضیحاتی که او در آنها آورده، بر این باورند که او در کتاب «کودکی، نوباوگی، نوجوانی» در پی روایت تجربه و زیست فردی خود نبوده بلکه می‌خواسته زندگی پسری انتزاعی و خاص را بازتولید کند. به عبارتی، این کتاب بیش از آنکه یک داستان خودنگارانه درباره خود تالستوی باشد، تصویری عینی از سرگذشت فرد دیگری است.
در ابتدای کتاب «کودکی، نوباوگی، نوجوانی» مقاله‌ای از ا. اف. سیرولف ترجمه شده که او در آن درباره برخی ویژگی‌های این کتاب توضیحاتی داده است که به درک بهتر اثر کمک می‌کند. سیرولف نخست به جهان‌بینی کلی تااستوی اشاره می‌کند؛ به این که باور تالستوی بر این بود که انسان تنها در شرایطی می‌تواند خوشبخت باشد که رفتاری نیکو و اخلاق‌مدارانه داشته باشد.
ایده معنویت‌محور و اخلاق‌مدارانه در کل ساختار و متن کتاب «کودکی، نوباوگی، نوجوانی» قابل مشاهده است. بر اساس آنچه در این کتاب آمده، دوران کودکی به عنوان دوران جشن و سرور برای پیدایش نیکی و حال خوب در روح کودک توصیف شده است. نوجوانی به عنوان دوران بحران اخلاقی شناسانده می‌شود یعنی دورانی که ذات مثبت شخصیت تحت‌تاثیر یا حتی تحت‌الشعاع احساسات و امیالی قرار می‌گیرد که پس‌زمینه‌ای خودخواهانه دارند؛ اما جوانی دورانی در نظر گرفته می‌شود برای احیای خوبی‌های ذاتی و بلوغ برنامه‌ها و نقشه‌هایی والا و فضیلت‌مند برای خودسازی.
سیرولف البته معتقد است که محتوای ایدئولوژیک کتاب «کودکی، نوباوگی، نوجوانی» تنها در وجه اخلاقی محدود نمی‌شود بلکه مفهوم عمیق ایدئولوژیک و فلسفی اثر بسیار غنی‌تر و مفصل‌تر از خط معنویت‌گرایی و اخلاق‌مداری جاری در آن است. او می‌گوید با کمک اخلاقیات ناب نمی‌توان حضور بسیاری از وجوه موجود در طرح این کتاب شگفت‌انگیز را توضیح داد. به عنوان مثال، در فصل پانزدهم بخش کودکی می‌توان گفت وجه اخلاق‌گرایی تعدیل شده است. در آن لحظات که زیبایی را به معنای واقعی کلمه نشان‌مان می‌دهد و اهمیت تاثیرات دوران کودکی را برمی‌شمارد، وجه اخلاق‌گرایی به منصه ظهور می‌رسد. نویسنده بر تصویر مادر تمرکز می‌کند که به نظر می‌رسد پرتوهای مهربانی، گرما و لطافت بی‌پایان از طریق او به قلب نیکولنکا سرازیر می‌شود.
در بخشی از کتاب «کودکی، نوباوگی، نوجوانی» که از بخش‌های خواندنی این اثر است می‌خوانیم: «مادر در اتاق پذیرایی نشسته بود و چای می‌ریخت. در یک دستش قوری بود و با دست دیگرش شیر سماور را گرفته بود. آبِ شیر سماور قوری را لبریز کرده بود و بر سینی می‌ریخت. مادر، به‌رغم نگاه خیره‌اش، توجهی به آن نداشت، همان‌طور که متوجه ورود ما نیز نشده بود. وقتی می‌کوشی سیمای عزیزت را در یاد زنده کنی، خاطره‌های بسیاری ظهور می‌کنند و تو قدرت می‌یابی آن سیما را از پسِ خاطرات، پنداری از پس هاله‌ اشک، نظاره کنی. من این اشک‌ها را اشک‌های خیال می‌نامم. وقتی می‌کوشم مادرم را در شمایل آن روزهایش به یاد بیاورم، فقط می‌توانم چشم‌های قهوه‌ای‌اش را ببینم که بیانگر مهر و عشقی لایزال بودند، و نیز خال گردنش را، کمی پایین‌تر از رستنگاه کرک‌های ریز صورتش، گریبان سفیدِ دوخته‌شده و دست خشک و لطیفش را که مرا بسیار می‌نواخت و من بسیار می‌بوسیدمش... تمامتِ سیمایش اما از خاطرم گریخته است.»

درباره لف تالستوی نویسنده کتاب «کودکی، نوباوگی، نوجوانی»
لف نیکلایویچ تالستوی، نویسنده برجسته قرن نوزدهم روسیه و از شاخص‌ترین نویسندگان ادبیات کلاسیک جهانی است. تالستوی در سال 1828 متولد شد و در 1910 از دنیا رفت. تالستوی مویی پرپشت و ژولیده و ریشی بلند و انبوه داشت و انگار از همان جوانی بر آن شده بود تا زشتی صورت را در پس پرده ریش و سبیل پنهان کند. او خود گفته بود که «هر اشاره‌ای به صورت ظاهرم مرا می‌آزارد» و اطمینان ندارد که «برای کسی که دماغی به این پهنی و لب‌های به این کلفتی و چشمانی چنین ریز و خاکستری دارد از شیرین‌کامی در این جهان خاکی سهمی نصیبش شود.» برخی مثل ولادیمیر نابوکف او را بزرگ‌ترین داستان‌نویس روسی دانسته‌اند. تالستوی مردی بود درشت‌اندام با روحی بی‌قرار که در طول زندگی‌اش مزاج لذت‌جویش او را به سویی می‌کشید و وجدان حساسش به سویی دیگر. با این حال او از دوره‌ای به بعد سیگار و الکل و شکار حیوانات را کنار گذاشت چرا که معتقد شده بود که این‌ها کارهایی ظالمانه‌اند. این ویژگی‌های شخصی او کم‌وبیش در داستان‌هایش هم بازتاب داشته‌اند. تالستوی در رمان‌ها و داستان‌هایش به جامعه شهری و روستایی روسیه قرن نوزدهم و مسایل مختلف این جامعه توجه داشته است. ستم، تبعیض و نابرابری، جنگ، فقر، مناسبات اجتماعی و خانوادگی و روابط زناشویی از مضامین عمده آثار تالستوی هستند. تالستوی، فعال اجتماعی هم بود و از این بابت تحت فشار حکومت تزاری قرار داشت. او به‌ویژه در زمینه آموزش و پرورش کودکان و نوجوانان طرح‌های نوآورانه‌ای را در روسیه بنیان گذاشت. تالستوی همچنین مدافع زندانیان سیاسی و دینی و سربازان فراری بود و نیز بنیانگذار سازمانی برای کمک به روستاییانی که محصولاتشان از بین می‌رفت. «جنگ و صلح»، «آنا کارنینا»، «ارباب و بنده»، «رستاخیز» «مرگ ایوان ایلیچ» برخی از آثار تالستوی هستند.

درباره ترجمه کتاب «کودکی، نوباوگی، نوجوانی»
کتاب «کودکی، نوباوگی، نوجوانی» با ترجمه بابک شهاب در نشر نیماژ منتشر شده است.
بابک شهاب، متولد 1352 در اراک، مترجم ایرانی است. او در رشته مهندسی مکانیک در آکادمی دولتی پلی‌تکنیک بلاروس تحصیل کرده است و تاکنون ترجمه‌هایی از شعر، رمان و داستان‌های روسی به فارسی برگردانده است. بابک شهاب فعالیت‌های فرهنگی‌اش را با همکاری با نشریات آغاز کرد و از دهه هشتاد به سراغ ترجمه آثار ادبی رفت. «یادداشت‌های آدم زیادی»، «به حق چیزهای ندیده»، «داستان‌های بلیکن»، «کودکی، نوباوگی، نوجوانی»، «ما» و «عاشقانه‌های تورگنیف» عناوین برخی از ترجمه‌های او است.