چهارگانه ی اسکندریه 4 جلدی

کتاب «چهارگانه اسکندریه» اثر لارنس دارل
مطالعه‌ای درباب عشق مدرن در روایتی داستانی که سرشار از شگفتی است. کتاب «چهارگانه اسکندریه» مجموعه چهار رمان از لارنس دارل است که وقایع آن در مصر می‌گذرد و زمان داستان نیز به سال‌های پیش از جنگ جهانی دوم و دوران جنگ مربوط است.
لارنس دارل یکی از مشهورترین، مهم‌ترین و پرفروش‌ترین رمان‌نویسان انگلیسی نیمه دوم قرن بیستم بود. تترالوژی او با عنوان «چهارگانه اسکندریه» بی‌تردید شاهکار و تحسین‌برانگیزترین اثر او است که در اسکندریه دوران جنگ روایت شده است.
کتاب «چهارگانه اسکندریه» شامل چهار جلد با این عناوین است: «ژوستین»، «بالتازار»، «مونت‌آلیو» و «کلیا». این چهار کتاب در ابتدا به صورت جداگانه و در میان سال‌های 1957 تا 1960منتشر شدند. «ژوستین» در 1957، «بالتازار» و «مونت‌آلیو» در 1958 و «کلیا» در 1960 به چاپ رسیدند.
دارل مجموعه رمان‌های «چهارگانه اسکندریه» را در جنوب فرانسه به پایان رساند که از ۱۹۵۷ برای همیشه ساکنش شده بود. این اثر بلافاصله پس از انتشار به عنوان یک اثر برجسته ادبی مورد توجه قرار گرفت و منتقدان به ستایش آن پرداختند.
لارنس دارل اگرچه به عنوان یکی از مهم‌ترین داستان‌نویسان انگلیسی قرن بیستم به شمار می‌رود اما شناخت چندانی از او در ایران وجود ندارد. کتاب «چهارگانه اسکندریه» او به تازگی توسط خاطره کردکریمی به فارسی برگردانده شده و به این ترتیب با فاصله‌ای طولانی شاهکار دارل در دسترس فارسی‌زبانان قرار گرفته است. زنده‌یاد احمد میرعلایی سال‌ها پیش این اثر را به فارسی برگرداند اما ترجمه او هنوز منتشر نشده است.

مروری بر کتاب «چهارگانه اسکندریه»
گرچه خود لارنس دارل کتاب «چهارگانه اسکندریه» را واکاوی عشق مدرن نامیده است اما این اثر در عین‌حال روایتی است که مکان و شهر در آن نقشی محوری دارد. دارل در سال‌های پرآشوب جنگ دوم جهانی به عنوان رایزن مطبوعاتی سفارت بریتانیا در قاهره و سپس اسکندریه حضور داشت و در آن دوره در شهر اسکندریه با زنی یهودی به نام ایون کوهن آشنا شد. حضور در اسکندریه و آشنایی‌اش با این زن منجر به خلق شخصیت ژوستین و شکل‌گیری روایت کتاب «چهارگانه اسکندریه» شد.
دارل در سال‌های 1942 تا 1945 در این شهر زندگی و کار کرد و به تاثیر مکان بر رفتار و منش انسان‌ها و مناسبات میان آنها معتقد بود. در کتاب «چهارگانه اسکندریه» این تاثیر را به وضوح مشاهده می‌کنیم تا جایی که حتی این ایده مطرح می‌شود که انسان امتداد کالبد یا روح مکان است.
اما این‌ ویژگی‌ها تنها وجوه اهمیت این چهار رمان نیستند چرا که می‌توان گفت کتاب «چهارگانه اسکندریه» چیزی بیش از مضامین مطرح شده در آن است. شیوه روایت و نثری که دارل در کتاب «چهارگانه اسکندریه» به کار گرفته استادانه است.
در سه جلد از کتاب «چهارگانه اسکندریه»، یعنی در «ژوستین»، «بالتازار» و «مونت‌آلیو»، با وقایعی یکسان روبرو هستیم که هربار از زوایه دید متفاوتی روایت شده‌اند. جلد پایانی اثر یعنی «کلیا» مرور جسته‌گریخته‌ای است بر سیر حوادث در سه جلد پیشین که شش سال پس از روی دادن‌ آنها شکل گرفته است.
شیوه روایی دارل در کتاب «چهارگانه اسکندریه» مبتنی بر این ایده و رویکرد کلی است که وقتی انسان‌ها و رویدادها از زوایای متفاوت و در دوره‌های مختلف در نظر گرفته شوند روایت‌های متفاوتی پیرامون آنها شکل می‌گیرد. در چهار رمان این مجموعه با شخصیت‌های یکسانی سروکار داریم که هریک از دیدگاه خود وقایع پیچیده رمان را در زمان‌های مختلف شرح می‌دهند. دارل با این شیوه روایی بر وجوه نادیده واقعیت دست می‌گذرد و مفهومی تازه از آن ارایه می‌کند.
دارل در رمان‌های «چهارگانه اسکندریه» به واکاوی مفهوم عشق می‌پردازد و در روایت او مفهوم عشق دربرگیرنده طیفی گسترده است: از حسی عمیق و خالصانه گرفته تا هوس‌هایی شرارت‌بار. در این روایت مفهوم عشق در میان روابطی پیچیده واکاوی می‌شود و با شرح ماجرا از زوایای مختلف مشخص می‌شود که شخصیت‌هایی که درگیر وقایع داستان هستند از بسیاری از انگیزه‌ها و علل وقایع بی‌اطلاع هستند. واقعیت نیز از میان همین روایت‌های مختلف و چندگانه شکل می‌گیرد.

درباره لارنس دارل نویسنده کتاب «چهارگانه اسکندریه»
لارنس جورج دارل، رمان¬نویس، شاعر، مترجم، سفرنامه¬نویس و درام¬نویس اهل بریتانیا، در 27 فوریه 1912 در شهر جلندر هندوستان متولد شد. او به دلیل شغل و ماموریت کاری پدر انگلیسی¬اش که در هندوستان بود در این کشور به دنیا آمد و تحصیلات ابتدایی¬اش را در آنجا پشت سر گذاشت اما در یازده سالگی به انگلستان رفت و در مدرسه سن¬ادموند کنتربری ادامه تحصیل داد. دارل تحصیلات دانشگاهی¬ موفقی نداشت اما به همان اندازه در نوشتن شعر و داستان استعداد داشت. اولین دفتر شعر او با عنوان «پاره¬های نامعمول» حاصل دوره ابتدایی کار او است. دارل بیرون از بریتانیا متولد شد و بخش بیشتر عمرش را هم بیرون از آنجا سپری کرد. او وقتی در جزیره یونانی کورفور زندگی می¬کرد اولین رمانش با نام «نی¬نواز عشاق» را منتشر کرد. پس از آن برای مدتی آثاری با نام مستعار منتشر کرد تا اینکه رمان «کتاب سیاه» را با نام اصلی¬اش چاپ کرد و این رمانی بود که زیر نظر هنری میلر و آنائیس نین در پاریس منتشر شد. به¬طور کلی هنری میلر از چهره¬های تاثیرگذار بر دارل بود به خصوص در دوره¬ای که دارل در جنبش سوررئالیسم انگلیس حضور داشت. او در سال 1935 انگلستان را ترک کرد و به یونان رفت و این آغاز دوره تازه¬ای در کار دارل به شمار می¬رود. در این مرحله او از جنبش سوررئالیسم عبور کرد و دست به تجربه¬های تازه¬ای در آثارش زد. آثار این دروان از فعالیت¬های او را می¬توان در بین آثار مربوط به سال¬های پایانی مدرنیسم و سال¬های آغازین پست¬مدرنیسم جای داد اما پس از جنگ جهانی دوم، هرچه رئالیسم قوت و طرفدار بیشتری پیدا کرد، نثر دارل به نثر باروک شباهت‌های بیشتری پیدا کرد. در کارنامه به جا مانده از دارل، چندین نمایشنامه، یک کتاب نقد، چندین ترجمه، یادداشت‌های سفر، یک تریلر و قصه‌هایی خنده‌دار درباره‌ هیئت‌های دیپلماتیک دیده می¬شود. همچنین نامه‌نگاری‌هایش با دوست دیرینش، هنری میلر، نیز منتشر شده است. «چهارگانه اسکندریه» شاهکار دارل به شمار می¬رود. اقامت دارل در سال¬های جنگ در مصر او را به سمت نوشتن این رمان چهار بخشی کشاند. دارل سرانجام در 1990 در خانه¬اش در سمی¬یر درگذشت.

درباره ترجمه کتاب «چهارگانه اسکندریه»
کتاب «چهارگانه اسکندریه» با ترجمه خاطره کردکریمی در نشر برج منتشر شده است.
خاطره کردکریمی، متولد 1369 در تهران، مترجم ایرانی است. او فارغ‌التحصیل رشته فیزیک از دانشگاه الزهرا است و به دلیل علاقه‌اش به ادبیات به ترجمه ادبیات داستانی و ادبیات نمایشی می‌پردازد. «خاطرات یک آدم‌کش»، «حرف بزن، خاطره»، «اتاق روشنی که روزش می‌خوانند» و «چاقوی بزرگ» عناوین برخی از ترجمه‌های کردکریمی است. او همچنین آثاری در زمینه ادبیات کودک و نوجوان هم به فارسی برگردانده است.