مرد صد ساله ای که از پنجره فرار کرد و ناپدید شد

رمان «مردِ صد ساله‌ای که از پنجره فرار کرد و ناپدید شد»، اثر یوناس یوناسُن
برای آن‌ها که رمان‌های مفرح و کُمیک و تخیلی و پرماجرا را می‌پسندند رمان «مردِ صد ساله‌ای که از پنجره فرار کرد و ناپدید شد» گزینۀ مناسبی برای مطالعه است. رمان «مردِ صد ساله‌ای که از پنجره فرار کرد و ناپدید شد»، با عنوان اصلی Hundraåringen som klev ut genom fönstret och försvann، رمانی است طنزآمیز از یوناس یوناسُن که متن اصلی آن نخستین بار در سال 2009 به زبان سوئدی و ترجمۀ انگلیسی‌اش اولین بار در سال 2012 به چاپ رسید.
یوناس یوناسُن در رمان «مردِ صد ساله‌ای که از پنجره فرار کرد و ناپدید شد» تاریخ جهان را از منظری کمیک و فانتزی روایت کرده و برخی از وقایع مهم تاریخ قرن بیستم را دستمایۀ طنز و شوخ‌طبعی و خیالپردازی قرار داده است. یوناسُن در این رمان آدمی معمولی را وارد تاریخ می‌کند و سرگذشت او را با لحظاتی حساس از تاریخ جهان گره می‌زند.
«مردِ صد ساله‌ای که از پنجره فرار کرد و ناپدید شد» رمانی است پُر از طنز و حادثه و ماجراجویی که می‌تواند لحظاتی شاد و مفرح را برای مخاطبان خود رقم بزند. این رمان از رمان‌های پرفروش دنیا در قرن اخیر است و به زبان‌های مختلف ترجمه شده و بر اساس آن فیلمی هم ساخته شده است.

مروری بر رمان مردِ صد ساله‌ای که از پنجره فرار کرد و ناپدید شد
رمان «مردِ صد ساله‌ای که از پنجره فرار کرد و ناپدید شد» به گفتۀ خود یوناس یوناسُن رمانی است که «به نحوی هوشمندانه بسیار ابلهانه است». وقایع این رمان از دوم مه 2005 آغاز می‌شود. در این تاریخ پیرمرد سوئدی خوشباش و بی‌خیالی‌ به نام آلن کارلسن، درست در روز جشن تولد صد سالگی‌اش، تصمیم می‌گیرد از پنجرة خانۀ سالمندانی که در آن مقیم است فرار کند. او پیش از آغاز جشن تولد تصمیم خود را عملی می‌کند و این آغاز داستانی مفرح و کمیک و پرماجراست که حین آن، با گریز به گذشتۀ آلن، تاریخ قرن بیستم از نگاهی تخیلی و طنزآمیز مرور می‌شود. یوناس یوناسُن در رمان «مردِ صدساله‌ای که از پنجره فرار کرد و ناپدید شد» خواننده را همراه شخصیت شیرین و کمیک داستانش به سفری تاریخی - تخیلی می‌برد. شخصیت این داستان یک آدم معمولی و بی‌علاقه‌ به سیاست است، اما چون کارشناس مواد منفجره است سرگذشتش به طرزی مضحک با وقایع و شخصیتهای تاریخی و سیاسی، مثل جنگ داخلی اسپانیا و فرانکو و استالین و ترومن و...، گره خورده و دست آخر، در پیری و بعد از گذراندن ماجراهایی پر فراز و نشیب، سر از خانۀ سالمندان در آورده است. اما ماجراهای آلن همچنان ادامه دارد و فرارش از خانۀ سالمندان خود آغاز داستانی مهیج و خنده‌دار است. داستان رمان «مردِ صد ساله‌ای که از پنجره فرار کرد و ناپدید شد» با رفت و برگشت به گذشته و اکنونِ آلن روایت می‌شود. در جایی از رمان آلن سر از ایران عصر پهلوی نیز درمی‌آورد.

درباره یوناس یوناسُن، نویسنده رمان مردِ صد ساله‌ای که از پنجره فرار کرد و ناپدید شد
یوناس یوناسُن (Jonas Jonasson)، متولد 1961، روزنامه‌نگار و داستان‌نویس سوئدی است. یوناسن کار نوشتن را با روزنامه‌نگاری آغاز کرد. او همچنین مشاور رسانه‌ای و تهیه‌کننده‌ تلویزیون بود و صاحب یک شرکت رسانه‌ای بسیار موفق؛ اما بعد از بیست سال سخت‌کوشی و پُرکاری دچار خستگی و افسردگی شد و تصمیم گرفت زندگی دیگری را در پیش گیرد. شرکتش را فروخت و برای فرار از فشارهای عصبی که دچارشان شده بود با پسر پنج‌ ساله‌‌اش به جایی دورافتاده در جزیره گوتلاند سوئد رفت و تمام وقت خود را برای نوشتن رمان «مردِ صد ساله‌ای که از پنجره فرار کرد و ناپدید شد» صرف کرد. یوناسُن شخصیت این رمان را پیش‌تر و در بحبوحۀ مشغلۀ کاری خلق کرده و بخش‌هایی از آن را نوشته بود. او طی سالها کار رسانه‌ای گاهی برای فرار از فشارهای عصبی سراغ این رمان می‌رفت و قسمتی از آن را می‌نوشت، اما بعد از اینکه کارش را ول کرد به‌طور متمرکز و مستمر مشغول نوشتن آن شد و این رمان، که اولین رمانش بود، حسابی گُل کرد و با استقبال مواجه شد.
از دیگر آثار یوناس یوناسُن می‌توان به «دختر بی‌سوادی که حساب و کتاب بلد بود»، «اندرس قاتل و معنای هر آنچه هست» و «دیگر ماجراهای اتفاقی مرد صد ساله» اشاره کرد.

درباره ترجمۀ فارسی رمان مردِ صد ساله‌ای که از پنجره فرار کرد و ناپدید شد
از رمان «مردِ صد ساله‌ای که از پنجره فرار کرد و ناپدید شد» چند ترجمۀ فارسی با عنوان‌های مختلف موجود است. ترجمۀ فرزانه طاهری از این رمان در انتشارات نیلوفر منتشر شده است. فرزانه طاهری، متولد 1337 در تهران، مترجم و ویراستار ایرانی و مدیر بنیاد هوشنگ گلشیری است. طاهری فارغ‌التحصیل رشتۀ ادبیات از دانشگاه تهران و از مترجمان مطرح ایرانی است و ترجمۀ آثار مهم و متنوعی را در کارنامۀ کاری خود دارد. او در سال 1358 با هوشنگ گلشیری، نویسنده مشهور ایرانی، ازدواج کرد.
از دیگر ترجمه‌های فرزانه طاهری می‌توان به «معمای آقای ریپلی»، «مسخ»، «کلیسای جامع»، «پطرزبورگ»، «سرود کریسمس»، «سیلویا بیچ و نسل سرگشته»، «درسگفتارهای ادبیات روس»، «درسگفتارهای ادبیات اروپا» و «عطش امریکایی» اشاره کرد.
از رمان «مردِ صد ساله‌ای که از پنجره فرار کرد و ناپدید شد»، چنانکه اشاره شد، ترجمه‌های فارسی دیگری هم موجود است. نشر آموت این رمان را با ترجمۀ کیهان بهمنی و با عنوان «پیرمرد صد ساله‌ای که از پنجره بیرون رفت و ناپدید شد» منتشر کرده است. انتشارات به‌نگار نیز این رمان را با عنوان «پیرمرد صد ساله‌ای که از پنجره بیرون پرید و ناپدید شد» و به ترجمۀ شادی حامدی منتشر کرده است. این رمان همچنین با عنوان «پیرمرد صدساله‌ای که از پنجره‌ی خانه سالمندان زد به چاک و ناپدید شد» و به ترجمۀ جلال رضایی راد در نشر نشانه منتشر شده است.

رتبۀ «رمان مردِ صد ساله‌ای که از پنجره فرار کرد و ناپدید شد» در گودریدز: 3.82 از 5.