کیمیاگر

رمان «کیمیاگر»، اثر پائولو کوئیلو
رمان «کیمیاگر»، با عنوان اصلی O Alquimista، یکی از معروف‌ترین آثار پائولو کوئیلو و از کتاب‌های بسیار محبوب و پرفروش اوست. متن اصلی رمان «کیمیاگر» نخستین بار در سال 1988 منتشر شد و ترجمۀ انگلیسی آن چند سال بعد، یعنی در سال 1993، درآمد و دیری نگذشت که آوازه شهرت این رمان به کشورهای دیگر جهان نیز رسید و به زبان‌های مختلف ترجمه شد و نام پائولو کوئیلو با آن در سراسر جهان بر سر زبان‌ها افتاد. «کیمیاگر» یک رمان نمادین عارفانه است که به زبان تمثیل از معنای زندگی و جستجوی این معنا می‌گوید. این رمان را می‌توان رمانی انگیزشی در زمینۀ خودیاری نیز به حساب آورد. پائولو کوئیلو در «کیمیاگر»، در قالب داستانی تمثیلی و مبتنی بر استعاره و نماد، از جستجوی معنوی انسان برای رسیدن به هدف خویش سخن می‌گوید و از ارتقای معنوی آدمی در طول این جستجو. کوئیلو در این رمان می‌خواهد این نکته را با خواننده در میان بگذارد که گوهری که می‌جوید و به خاطرش گرد جهان را می‌گردد در ژرفای وجود خود او نهفته است و انسان فقط باید راه پیدا کردن این گوهر را پیدا کند. «کیمیاگر» همچنین حاوی این پیام است که اگر کسی چیزی را با تمام وجود و از تَهِ دل بخواهد به روح جهان نزدیک می‌شود و همه‌چیز دست به دست هم می‌دهند تا او به خواسته‌اش برسد.
رمان «کیمیاگر» به لحاظ ترجمه به زبان‌های مختلف، بین کتاب‌های نویسندگانی که آثارشان در زمانی که خودشان هنوز زنده‌اند به زبان‌های گوناگون دنیا ترجمه شده، رکورددار است و نامش به همین عنوان در «گینس» ثبت شده است.

مروری بر رمان کیمیاگر
رمان «کیمیاگر» به افسانه‌ها و حکایت‌های کهن شرقی پهلو می‌زند. الهام‌بخش کوئیلو در نگارش این رمان قصه‌ای بوده که خورخه لوئیس بورخس آن را از کتاب «هزار و یکشب» نقل کرده است. اما به جز این قصۀ «هزار و یکشب» که بورخس آن را بازنویسی کرده، از شباهت «کیمیاگر» با حکایتی در مثنوی مولوی نیز سخن رفته است. «کیمیاگر» را همچنین با «شازده کوچولو»ی آنتوان دو سنت اگزوپری و «سیذارتا»ی هرمان هسه مقایسه کرده‌اند. کوئیلو در این رمان، با الهام از حکایت‌های عرفانی کهن و افسانه‌های قدیمی و آیین‌ها و سنت‌های گوناگون و تلفیق این‌ها با یکدیگر و خلق داستانی تمثیلی، ماجرای سیر و سلوکی را روایت کرده که در نهایت به تحولی درونی و معنوی در شخصیت اصلی رمان می‌انجامد. او در رمان «کیمیاگر» حکایت‌های آشنای مربوط به سفر و جستجوی گنج را دستمایۀ قصه‌گویی قرار می‌دهد تا از سفر و گنج تمثیلی بسازد برای سیر و سلوک درونی و سفر معنوی. گنجِ مادی در این قصه در واقع تمثیلی برای گنج معنوی است. به بیانی دیگر جستجوی گنجِ مادی در رمان «کیمیاگر» به کشفی معنوی می‌انجامد. شخصیت اصلی رمان «کیمیاگر» چوپانی اسپانیایی به نام سانتیاگو است که مدام خواب گنجی مدفون در کنار اهرام مصر را می‌بیند. سانتیاگو می‌رود تا تعبیر این خواب مکرر را دریابد. به او می‌گویند که برای ‌جستجوی گنج راهی مصر ‌شود. سانتیاگو بار سفر می‌بندد و به جانب مصر می‌رود و در طول این سفر ماجراهایی برایش اتفاق می‌افتد که به تحول معنوی‌اش می‌انجامد. سانتیاگو در نهایت حقیقتی مهم را درباره معنای زندگی و آنچه در پی آن است درمی‌یابد.

درباره پائولو کوئیلو، نویسنده رمان کیمیاگر
پائولو کوئیلو (Paulo Coelho)، متولد 1947، نویسنده برزیلی است. مادر کوئیلو زنی خانه‌دار و پدرش مهندس بوده و خودش از نوجوانی رؤیای نویسندگی در سر داشته است. خانواده‌اش اما نمی‌خواستند پسرشان نویسنده بشود. سنت‌شکنی‌های کوئیلو در دوران نوجوانی و رفتارهایی که از در معنای متعارف عادی به حساب نمی‌آمد باعث شد که مادر و پدرش او را به مؤسسه‌ای روانی بفرستند. کوئیلو اما از این مؤسسه فرار کرد. با این حال بعد از مدتی ترجیح داد به خواستۀ مادر و پدرش تن بدهد و برای همین در مدرسۀ حقوق اسم نوشت و آرزوی نویسندگی را به کناری نهاد، چرا که خانواده‌اش چنین می‌خواستند. این سربه‌راه شدن اما دیری نپایید و کوئیلو بار دیگر از خواست پدر و مادر تمرد کرد، عرف‌های اجتماعی را زیر پا گذاشت و زندگی‌ای هیپی‌وار را در پیش گرفت و راهی سفر به جاهای مختلف شد. به برزیل که برگشت ترانه‌سرا شد. در دهۀ 70 میلادی دولت برزیل او را به خاطر شعرهایش دستگیر کرد. کوئیلو مدتی هم به بازیگری، روزنامه‌نگاری و کارگردانی تئاتر پرداخت و سرانجام به رؤیای دیرین خود که نویسنده شدن بود رسید. در سال 1986 حین یک پیاده‌روی طولانی در شمال غربی اسپانیا تحولی معنوی را از سر گذراند و این نقطۀ عطفی را در زندگی‌اش رقم زد.
کوئیلو با رمان «کیمیاگر» به شهرتی جهانی دست یافت و به نویسنده‌ای محبوب و پرفروش بدل شد. او در سال 2007 به عنوان سفیر صلح سازمان ملل برگزیده شد. کوئیلو همچنین بنیانگذار مؤسسه‌ای به نام مؤسسۀ پائولو کوئیلو است. کار این مؤسسه کمک به کودکان و افراد سالخورده دارای مشکلات مالی است. کوئیلو سفری هم در سال 1379 به ایران داشته است.
از دیگر آثار پائولو کوئیلو می‌توان به «بریدا»، «مکتوب»، «کوه پنجم» و «برنده تنهاست» اشاره کرد.

درباره ترجمۀ فارسی رمان کیمیاگر
از رمان «کیمیاگر» ترجمه‌های فارسی مختلفی موجود است. ترجمۀ دل‌آرا قهرمان از این رمان در انتشارات فرزان روز منتشر شده است. دل‌آرا قهرمان، مترجم و شاعر ایرانی، متولد 1324 در تهران و تحصیلکرده علوم سیاسی در دانشگاه لوزان سوئیس است. «کوه پنجم»، «بانوی سپید»، «کودک، سرباز و دریا»، «سفر به دیگرسو» و «ابریشم» از دیگر ترجمه‌های اوست. از دفترهای شعر او نیز می‌توان به «لیلی عاشق» و «بادهای مدوّر» اشاره کرد.
از دیگر ترجمه‌های رمان «کیمیاگر» می‌توان به ترجمۀ حسین نعیمی (منتشرشده در نشر ثالث) و ترجمۀ ایلیا حریری (منتشرشده در انتشارات مکتوب) اشاره کرد.

رتبۀ رمان «کیمیاگر» در گودریدز: 3.89 از 5.