ترغیب شومیز

کتاب «ترغیب» اثر جین آستین
یک رمان عاشقانه – خانوادگیِ کلاسیک، از نویسنده‌ای متخصص این ژانر. کتاب «ترغیب» (Persuasion) آخرین رمان کاملِ جین آستین و به‌عقیدۀ بسیاری از منتقدان ادبی، پخته‌ترین اثر اوست.
کتاب «ترغیب»، که شش ماه بعد از مرگ جین آستین برای اولین بار به چاپ رسید، آخرین رمانی بود که آستین آن را تمام کرد.
جین آستین در کتاب «ترغیب» نیز، مانند همۀ آثارش، قصۀ خانواده‌های ممتاز و اشرافی و آداب ‌و رسوم و قیدوبندهای خشک فرهنگی و اجتماعی را روایت می‌کند و کشمکش‌های درونی و عاطفی آدم‌ها در متن زندگی اجتماعی و خانوادگی را با طنز و شوخ‌طبعی و رندیِ هوشمندانه و ظریف و نقادانه‌ای که خاص سبک اوست به تصویر می‌کشد.
کتاب «ترغیب» همچنین یکی از زنان داستانی ماندگار و فراموش‌نشدنی را به تاریخ ادبیات داستانی هدیه داده است؛ زنی بیست‌وهفت‌ساله که بین شخصیت‌های اصلی آثار جین آستین، به‌دلیل بلوغ نسبی‌اش، قابل توجه است و بسیاری از منتقدان از او به‌عنوان واقعی‌ترین تصویر از چهل‌سالگیِ جین آستین یاد کرده‌اند.
متن اصلی کتاب «ترغیب» اولین بار در سال 1817 منتشر شده است. این رمان در اوایل قرن نوزدهم با استقبال مواجه شد اما در اواخر آن قرن، مشهورتر شد و شهرتش تا قرون بیستم و بیست‌ویکم هم ادامه پیدا کرد.
کتاب «ترغیب» دستمایۀ انواع اقتباس‌های سینمایی و تئاتری و تلویزیونی و رادیویی و... هم قرار گرفته است.

مروری بر کتاب «ترغیب»
ماجرای کتاب «ترغیب» دربارۀ زنی بیست‌وهفت‌ساله، شیرین، باهوش و تنها به نام ان الیوت است؛ زنی غریب و متفاوت با دیگر اعضای خانوادۀ خود و به همین دلیل تنهاتر از آن‌ها. او، که مادر خود را از دست داده است، هیچ مورد توجهِ پدرِ متکبر و ازخودمتشکرش نیست چون شباهتی به پدر ندارد. پدر، فقط دختر بزرگش، الیزابت، را مورد عنایت خود قرار می‌دهد و به دختران دیگرش، از جمله ان، که آخرین فرزند اوست، بی‌اعتناست. البته به‌جز الیزابت، که نزد پدر ارج‌وقُربی دارد، مری، دختر دیگر خانواده، هم، به‌خاطر ازدواجش، نیمچه‌احترامی برای خودش دست‌وپا کرده است.
تنها کسی از آشنایان نزدیک که در کتاب «ترغیب» ان را مورد لطف و توجه خود قرار می‌دهد و با او مهربان است، زنی است به نام لیدی راسل. این زن یکی از دوستان قدیمی مادرِ ان الیوت بوده و به‌خاطر شباهت ان به مادرش، علاقه‌ای ویژه به او دارد.
اما ماجرای اصلی و کلیدی کتاب «ترغیب» حول رابطۀ ان با یک افسر نیروی دریایی، به نام کاپیتان ونتوِرث، می‌گردد؛ افسری که ان، وقتی نوزده‌ساله بوده، به او دل باخته و آن‌ها با هم نامزد کرده بوده‌اند.
اختلاف طبقاتی خانواده‌ها و مخالفت خانواده و دوستان و اطرافیان ان با ازدواج او با کاپیتان ونتورث، باعث به‌هم خوردن نامزدی این دو و جدایی‌شان از یکدیگر می‌شود.
کتاب «ترغیب» از هفت سال بعد از به‌هم خودن نامزدی ان و ونتورث آغاز می‌شود. حالا اما شرایط، دیگر مثل سابق نیست. پدرِ ان با مشکلات اقتصادی دست‌به‌گریبان است و ثروت و مکنت سابق را ندارد. در چنین شرایطی ان و ونتورث دوباره یکدیگر را می‌بینند و این سرآغاز ماجراها و کشمکش‌هایی تازه در کتاب «ترغیب» است.
کتاب «ترغیب» هم عاشقانه‌ای دلکش و سرگرم‌کننده است و هم رمانی مفرح و آمیخته با طنز و شوخ‌طبعی و نگاهی نقادانه به جامعۀ اشراف و مناسبات فرهنگی و اجتماعی و خانوادگی حاکم بر این جامعه در انگلستان اوایل قرن نوزدهم.
جین آستین در کتاب «ترغیب» نیز، مانند دیگر آثارش، شخصیت‌های رمان خود و رفتارهایشان و مناسبات اجتماعی و فرهنگی طبقه‌ای را که از آن می‌نویسد، رندانه و با ریزبینی رصد می‌کند و تصویری توأم با طنزی ظریف از مناسبات اشرافی ارائه می‌دهد. اما کتاب «ترغیب»، چنانکه در مقدمۀ رضا رضایی بر ترجمۀ فارسی آن اشاره شده، تفاوتی هم با دیگر آثار جین آستین دارد. این تفاوت در لحن بدبینانه‌تر این رمان است که خود را نشان می‌دهد.
در بخشی از کتاب «ترغیب» می‌خوانید: «هرقدر هم که ظواهر امر شبهه‌انگیز به نظر برسد، او آقای ونتوِرث نبود، آن کشیش سابق ناحیۀ مانکفرد نبود، بلکه کاپیتان فردریک ونتوِرث بود، برادرِ کشیش ناحیه، که بعد از عملیات سان دومینگو به مقام فرماندهی رسیده بود و چون بلافاصله هم به عملیات جدیدی احضار نشده بود در تابستان 1806 به سامرسِتشر آمده بود، و باز چون پدر و مادرش از دنیا رفته بودند شش ماهی در مانکفرد اقامت کرده بود. آن موقع جوان بسیار آراسته‌ای بود، با هوش و ذکاوت سرشار، سرزنده و باطراوت، فهیم و عاقل. ان هم دختر خیلی قشنگی بود، متین، محجوب، باسلیقه و بااحساس. ... نصف این جاذبه‌ها هم در هر کدام‌شان بود کفایت می‌کرد، چون کاپیتان ونتوِرث کاری نداشت بکند و ان هم کسی را نداشت که دوست داشته باشد. خب، این‌همه حسن و کمال وقتی به هم برسند معلوم است که به جایی ختم می‌شود. به‌تدریج با هم آشنا شدند، و وقتی آشنا شدند زود به یکدیگر دل باختند. نمی‌شد گفت کدام‌شان دیگری را آیت کمال می‌دانسته، یا کدام‌شان بیشتر احساس خوشبختی می‌کرده، ان که اظهار عشق و خواستگاری کاپیتان را می‌شنیده، یا کاپیتان که ان به اظهار عشق و خواستگاری‌اش جواب می‌داده.
بعد نوبت رسیده بود به دورۀ کوتاهی که سرشار از سعادت بود، اما دوره‌ای بسیار کوتاه. ... خیلی زود مشکلاتی پیش آمد.»

دربارۀ جین آستین، نویسندۀ کتاب «ترغیب»
جین آستین (Jane Austen)، متولد 1775 و درگذشته به سال 1817، یکی از مشهورترین و محبوب‌ترین رمان‌نویس‌های کلاسیک انگلیس است. آستین از نوجوانی شروع به قصه‌نویسی کرد و تا پایان عمر بیشتر وقتش به نوشتن گذشت. نویسنده‌ای با وسواس فراوان بود و آثارش را قبل از انتشار بارها ویرایش و حک و اصلاح و بازنویسی می‌کرد. از او شش رمان کامل و چند اثر ناتمام به جا مانده است.
آثار جین آستین آثاری عاشقانه، رئالیستی، سرگرم‌کننده و توأم با طنزی ظریف و نگاه نقادانه به جامعۀ طبقاتی زمان خود و قیود خشک حاکم بر این جامعه هستند. او در آثارش تصویرگر جهانی صُلب است که البته در آستانۀ تغییر و تحول و در معرض هواهایی تازه قرار گرفته است و بادهای تغییر در آن، به‌ملایمت و آهستگی، در حال وزیدن است اگرچه تغییر هنوز نامرئی و به‌دشواری محسوس باشد.
رمان «غرور و تعصب» مشهورترین اثر جین آستین است. از دیگر آثار او می‌توان به رمان‌های «عقل و احساس» و «منسفیلدپارک» اشاره کرد.

دربارۀ ترجمۀ فارسی کتاب «ترغیب»
کتاب «ترغیب» با ترجمه و مقدمۀ رضا رضایی در نشر نی منتشر شده است.
رضا رضایی، متولد 1335 در ساری، از مترجمان مطرح ایرانی است. او، علاوه بر ترجمۀ تعدادی از رمان‌های مطرح و مهم کلاسیک و مدرن جهان، آثاری مهم در زمینه‌های دیگر ادبی و غیر ادبی را نیز به فارسی ترجمه کرده است. از ترجمه‌های مهم او در زمینۀ رمان می‌توان به ترجمه‌هایش از مجموعه آثار جین آستین و خواهران برونته، ترجمه‌هایش از سه رمان ولادیمیر نابوکوف و نیز ترجمۀ رمان‌ «گتسبی بزرگ» اسکات فیتز جرالد اشاره کرد.
رضایی در زمینه‌های متنوع دیگری نظیر شعر، موسیقی، نظریۀ ادبی، تاریخ ادبیات، نقاشی، زندگی‌نامه و... نیز آثاری را به فارسی ترجمه کرده است که از آن جمله می‌توان به «شارل بودلر: شعرهای نخستین و مجموعه‌ی ژان دووال»، «ذهن روسی در نظام شوروی»، «جان و صورت»، «کارل مارکس»، «مجوس شمال»، «راهنمای جامع موسیقی کلاسیک» و «آشنایی با موسیقی کلاسیک» اشاره کرد.
رضایی مدتی نیز عضو تیم ملی شطرنج بوده و کتاب‌هایی را هم در زمینۀ شطرنج ترجمه کرده است.
از کتاب «ترغیب» ترجمه‌های فارسی دیگری هم موجود است که از جملۀ آن‌ها ترجمۀ ثمین نبی‌پور، منتشر شده در نشر افق، است.