کتاب «اضطراب منزلت»، اثر آلن دو باتن
کتاب «اضطراب منزلت»، با عنوان اصلي Status Anxiety، کتابي است در زمين? خودياري و روانشناسي اجتماعي که يکي از دغدغههاي اجتماعي مهم انسان را مورد بررسي قرار ميدهد و ميکوشد راهکارهايي براي غلبه بر اين دغدغه به دست دهد. آلن دو باتن در کتاب «اضطراب منزلت»، که متن اصلي آن نخستين بار در سال 2004 منتشر شده است، به نگراني ما بابت تصويرمان در چشم اطرافيان پرداخته است. دو باتن اين نگراني شايع و آشنا را «اضطراب منزلت» ناميده است. «اضطراب منزلت» مسئلهاي است که احتملاً بيشتر ما انسانها کم و بيش با آن درگير بودهايم و هستيم. نگراني بابت اينکه ديگران در مورد ما چه فکري ميکنند، ما را بر اساس جايگاه و موقعيت اجتماعي و شغل و وضعيت ماليمان چطور ارزيابي ميکنند، چرا فلان اشخاص تحويلمان نگرفتهاند و به فلان مهماني و ... دعوت نشدهايم و دلواپسيها و دغدغههايي از اين دست همگي وجوهي از «اضطراب منزلت» به شمار ميآيند.
اما اين نگراني از کجا ريشه ميگيرد و براي غلبه بر آن چه بايد کرد؟ اين موضوعي است که آلن دو باتن در کتاب «اضطراب منزلت» به زباني ساده و شيرين به آن پرداخته و از منظر فلسفي، روانشناختي و جامعهشناختي از آن سخن گفته است.
مروري بر کتاب «اضطراب منزلت»
آلن دو باتن در آغاز کتاب «اضطراب منزلت» به تعريف و توضيح مفاهيم «منزلت» و «اضطراب منزلت» ميپردازد و نيز رويکرد نظري به مسئل? «اضطراب منزلت» را در چند سطر بيان ميکند و در واقع شمهاي از آنچه را که قرار است در کتاب «اضطراب منزلت» با آن مواجه شويم به نحوي موجز و فشرده و در چند سطر ارائه ميدهد.
دو باتن، ضمن اشاره به معناي لغوي منزلت و آنچه اين واژه در معناي جزئي به آن اشاره دارد، تأکيد ميکند که در کتاب «اضطراب منزلت» معناي کليتر اين واژه، يعني «ارزش و اهميت فرد از دريچ? ديد جهان»، مد نظر است. دو باتن همچنين در ابتداي کتاب مفهوم «اضطراب منزلت» را اينگونه توضيح ميدهد: «نوعي نگراني که آنقدري مخرب است که ميتواند ابعاد گستردهاي از زندگي ما را نابود کند. نگراني از اينکه نتوانيم خودمان را با ايدهآلهايي که جامعه براي موفقيت تعيين کرده تطبيق بدهيم و در نتيجه ممکن است شأن و احترام خود را از دست بدهيم؛ نگراني از اينکه رده اجتماعي کنونيمان خيلي پايين است يا در شرف سقوط به ردهاي پايينتر هستيم.»
دو باتن در کتاب «اضطراب منزلت» اين مفهوم را از زواياي گوناگون و با رجوع به تاريخ هنر و فلسفه و انديشهها و عقايد اجتماعي و سياسي و اقتصادي مورد بررسي قرار ميدهد و به مسئل? چرايي پديد آمدن اين اضطراب و نيز نحوه غلبه بر آن ميپردازد. به اعتقاد دو باتن نگراني و اضطراب ما بابت منزلت و جايگاه اجتماعي و تلاشمان براي برخورداري از موقعيتهاي مادي و اجتماعي هرچهبهتر و مقايس? اضطرابآلود و حسادتآميز خودمان با ديگران به دليل نياز به عشقي است که انتظار داريم با دستيابي به ثروت و شهرت و مقام از آن برخوردار شويم. دو باتن تأکيد ميکند که اشتياق انسان به داشتن منزلت و شأن اجتماعي ميتواند مفيد باشد، اما افراط در اين قضيه نيز عواقب مخربي به همراه دارد.
کتاب «اضطراب منزلت» از دو بخش تشکيل شده است. در بخش اول کتاب از علتهاي بروز اضطراب منزلت سخن رفته و در بخش دوم از راه و روش غلبه بر آن. عنوانهاي آنچه در اين دو بخش ميخوانيد عبارتند از: «نياز به عشق»، «اِسنوبيسم»، «توقع»، «شايستهسالاري»، «وابستگي»، «فلسفه»، «هنر»، «سياست»، «مذهب» و «بوهميا».
درباره آلن دو باتن، نويسنده کتاب «اضطراب منزلت»
آلن دو باتن(Alain de Botton)، متولد 1969 در زوريخِ سوئيس، فيلسوف، مجري تلويزيون، جُستارنويس، سخنران و روزنامهنگار سوئيسي – بريتانيايي و از بنيانگذاران مؤسس? آموزشي «مدرس? زندگي» است. پيوند فلسفه با زندگي روزمره و بيان مسائل فلسفي به زباني ساده و شيرين و ملموس از مهارتهاي اصلي آلن دو باتن است. او در نوشتههايش چيزهايي را که به ظاهر پيش پا افتاده و روزمره به نظر ميرسند با معقولات و مسائل پيچيدهاي که ذهن انسان با آنها درگير است ربط ميدهد و به دنبال اين است که فلسفه و به طور کلي دانش را از محدودة دانشگاه به ميدان عمل و زندگي روزمرة انسانها بياورد. با همين رويکرد بود که دو باتن از گرفتن دکتراي فلسفه از دانشگاه هاروارد منصرف شد و به جاي آن به نوشتن کتابهاي فلسفي به زبان ساده پرداخت. مشارکت دو باتن در تأسيس «مدرس? زندگي» نيز از همين رويکرد او به فلسفه و دانش نشأت ميگيرد. اين مؤسسه به اين قصد تأسيس شده است که، برخلاف دانشگاههاي سنتي، آموزش را با زندگي عملي انسانها همسو کند و چيزي را بياموزد که به درد زندگي روزمرة شخصي و اجتماعي و شغلي آدمها بخورد.
آثار آلن دو باتن جزو آثار پرفروش و پرمخاطب است. «هنر سير و سفر»، «جستارهايي در باب عشق»، «پروست چگونه ميتواند زندگي شما را دگرگون کند» و «تسليبخشيهاي فلسفه» از ديگر آثار اوست.
آلن دو باتن در سال 2015 برنده جايزه «ياران شوپنهاور» در جشنواره نويسندگان ملبورن شده است.
درباره ترجم? فارسي کتاب «اضطراب منزلت»
از کتاب «اضطراب منزلت» چندين ترجمه به فارسي موجود است. انتشارات چترنگ اين کتاب را با ترجمه و مقدم? زهرا باختري منتشر کرده است. زهرا باختري متولد 1365 در شيراز و داراي کارشناسي زبان و ادبيات انگليسي از دانشگاه شهيد باهنر کرمان و کارشناسي ارشد مترجمي زبان انگليسي از دانشگاه علامه طباطبايي است. «سِير عشق»، «بيلياردباز»، «وردست زنبوردار»، «مرد گردويي» و «بهترين قصهگو برنده است» از ديگر ترجمههاي اوست.
کتاب «اضطراب منزلت» با عنوانهاي ديگري نيز به فارسي ترجمه شده است. نشر ققنوس اين کتاب را با عنوان «اضطراب جايگاه اجتماعي» و به ترجم? مريم تقديسي منتشر کرده است. اين کتاب همچنين با عنوان «اضطرابِ وضعيت» و به ترجم? مهدي نمازيان در نشر نون منتشر شده است. از ديگر ترجمههاي اين کتاب ميتوان به ترجمهاي اشاره کرد که نشر ميلکان با عنوان «اضطراب موقعيت» و به قلم سيد حسن رضوي منتشر کرده است.
رتب? کتاب «اضطراب منزلت» در گودريدز: 3.91 از 5.
