ماجرای نزاع ایوان ایوانویچ و ایوان نیکیفورویچ

کتاب «ماجرای نزاع ایوان ایوانویچ و ایوان نیکیفورویچ» اثر نیکلای گوگول
روایت پوچی جهان در داستانی که آن را از شاهکارهای نیکلای گوگول نامیده‌اند. کتاب «ماجرای نزاع ایوان ایوانویچ و ایوان نیکیفورویچ» داستانی است با ویژگی‌های کمدی که در عین ‌حال می‌توان آن را تراژدی هم دانست.
گوگول در کتاب «ماجرای نزاع ایوان ایوانویچ و ایوان نیکیفورویچ» با روایتی طنزآمیز از موقعیتی به غایت ساده تصویری از جهان و کار جهان به دست داده است و پوچی آن را عریان کرده است.
کتاب «ماجرای نزاع ایوان ایوانویچ و ایوان نیکیفورویچ» از بهترین داستان‌های نیکلای گوگول است که مهم‌ترین ویژگی‌های داستان‌نویسی او به خصوص طنز درخشانش در این اثر قابل مشاهده است.
ولادیمیر ناباکف درباره گوگول گفته بود که او موجود غریبی بود؛ اما نبوغ همیشه غریب است و آثار بزرگ ادبی بر مرز نامعقول جای دارند. اگر داستان‌های گوگول را با نگاهی سطحی بخوانیم ردی از این نبوغ را مشاهده نمی‌کنیم اما هریک از داستان‌های او و از جمله کتاب «ماجرای نزاع ایوان ایوانویچ و ایوان نیکیفورویچ» در سطحی عمیق‌تر، پیچیده‌تر از آن چیزی هستند که در ظاهر به نظر می‌رسند.

مروری بر کتاب «ماجرای نزاع ایوان ایوانویچ و ایوان نیکیفورویچ»
نیکلای گوگول را بزرگ‌ترین نویسنده بذله‌گوی روسیه نامیده‌اند. او از بحث‌برانگیزترین نویسندگان ادبیات روسی است که تاثیری عمیق بر نویسندگان پس از خودش برجای گذاشته است. گوگول در داستان‌هایش با نگاهی انتقادی و طنزآمیز گوشه‌هایی از واقعیت زندگی انسان را نشان می‌دهد که معمولا مورد غفلت قرار می‌گیرند. او اما با ظرافت به جهان ما و زندگی انسان توجه می‌کند و در برخی از آثارش مثل «ماجرای نزاع ایوان ایوانویچ و ایوان نیکیفورویچ» پوچی موقعیتی که ما در آن گرفتار شده‌ایم نشان‌مان می‌دهد.
گوگول در کتاب «نفوس مرده» که یکی از آثار شاخص او به شمار می‌رود، قهرمان داستانش را به حدی غرق در پوچی نشان داده که به قول راوی داستان، خنده را به گریه مبدل می‌کند. در داستان «ماجرای نزاع ایوان ایوانویچ و ایوان نیکیفورویچ» نیز او بار دیگر به مسئله پوچی توجه کرده و در اینجا با توصیف یک موقعیت پوچ، به شکلی بر روی بی‌معنایی و پوچی بسیاری از وجوه زندگی دست گذاشته است.
دو شخصیت اصلی کتاب «ماجرای نزاع ایوان ایوانویچ و ایوان نیکیفورویچ» که نامشان در عنوان کتاب دیده می‌شود، دوستانی نزدیک هستند که به نظر می‌رسد در اوج صمیمت با یکدیگر قرار دارند. به قول راوی داستان این دو از  آن دوستانی‌اند که نظیرشان در کل دنیا پیدا نمی‌شود. یکی از آدم‌های داستان‌ هم می‌گوید که ایوان نیکیفورویچ و ایوان ایوانویچ را انگار اجنه با ریسمان به‌هم بسته‌اند. هرجا این‌یکی می‌رود، آن‌یکی هم دنبالش راه می‌افتد.
اما این دو دوست که نام کوچک هردویشان هم ایوان است، از یک رابطه دوستی عمیق به سطحی از اختلاف و نزاع می‌رسند که حل نشدنی به نظر می‌رسد. اما وقتی به دلیل اختلاف و دشمنی آنها دقیق شویم می‌بینیم که آنها بر سر هیچ، به خاطر یک اسلحه قدیمی، این چنین به جان هم افتاده‌اند و موقعیتی مضحک و در عین‌حال تراژیک به بار آورده‌اند. گوگول در کتاب «ماجرای نزاع ایوان ایوانویچ و ایوان نیکیفورویچ» با روایتی طنزآمیز، پوچ بودن این موقعیت به ظاهر خطیر را نشان داده است و آیا نه این است که بسیاری از امور زندگی ما که به ظاهر بسیار جدی به نظر می‌رسند در واقع بی‌معنی و بی‌ارزش هستند؟
در کتاب «ماجرای نزاع ایوان ایوانویچ و ایوان نیکیفورویچ»، به ضمیمه داستان، مقاله‌ای از گری سال مورسن با عنوان «پوچی خیره‌کننده» با ترجمه نصراله مرادیانی آمده و در آن توضیحاتی درباره جهان داستانی گوگول داده شده است.
در بخشی از داستان «ماجرای نزاع ایوان ایوانویچ و ایوان نیکیفورویچ»، که طنز داستان در همین چند سطر هم روشن است، می‌خوانیم: «پوستین ایوان ایوانویچ معرکه است! بی‌نظیر است! چه پشم بره‌ای! پشمش واقعا محشر است! دیوانه‌کننده است! حاضرم هرچه دارم و ندارم بدهم، به‌شرطی که کسی مثلش را نشان بدهد! شما را به خدا نگاه کنید ـ  مخصوصا وقتی دارد با کسی حرف می‌زند ـ  از بغل: دهان آدم آب می‌افتد! اصلا در وصف نمی‌گنجد: مخمل، نقره، آتش! خدایا، خداوندا! ای نیکلای معجزه‌گر، ای قدیس ربانی! آخر چرا من چنین پوستینی ندارم؟ او پوستینش را زمانی دوخت که آگافیا فداسی‌یونا هنوز به شهر کیِف نرفته بود. آگافیا فداسی‌یونا را که می‌شناسید؟ همانی که گوش آقای نماینده را گاز گرفت. ایوان ایوانویچ انسان فوق‌العاده‌ای است!  نمی‌دانید چه خانه‌ای در میرگورود دارد! دورتادورش سایه‌بان‌هایی تعبیه کرده با پایه‌هایی از چوب بلوط؛ زیر سایه‌بان‌ها هم نیمکت کار گذاشته است. وقتی هوا خیلی گرم می‌شود، ایوان ایوانویچ پوستین و زیرپوستینی‌اش را می‌کَند و با یکتا پیراهن زیر سایه‌بان‌ها لم می‌دهد و حیاط و خیابان را تماشا می‌کند.»

درباره نیکلای گوگول نویسنده کتاب «ماجرای نزاع ایوان ایوانویچ و ایوان نیکیفورویچ»
نیکلای واسیلیِویچ گوگول، داستان‌نویس بزرگ روسی، در سال 1809 در روستایی در ایالت پولتاوا واقع‌ در اوکراین متولد شد. تاریخ تولد گوگول نشان می‌دهد که او درست ده سال پس از پوشکین زاده شده و انگار آمده بود تا مسیری که پوشکین آغاز کرده بود ادامه دهد و به سطحی والاتر برساند. پدر گوگول مردی خوش‌ذوق بود که داستان‌های ملی سرزمین‌اش را به خوبی به خاطر داشت و در پرورش ذهنی گوگول در سال‌های کودکی و نوجوانی‌اش نقشی مهم داشت. گوگول خیلی زود به سراغ نوشتن رفت اما از آنچه او در نوجوانی‌اش نوشته چیزی در دست نیست چون خود او آنها را از بین برد. او با پایان دوران دبیرستان به پترزبورگ رفت به این امید که در آنجا کاری پردرآمد برای خودش دست‌وپا کند اما در نهایت شغلی به جز یک کارمند ساده در انتظار گوگول نبود. گوگول اما در ادبیات مقامی بسیار ارجمند به دست آورد. او در داستان‌هایش تصویری از روسیه دورانش به دست داده و او را پدر رئالیسم انتقادی در ادبیات روسیه و از شاخص‌ترین طنزنویسان ادبیات جهانی نامیده‌اند. گوگول عمری کوتاه داشت و در سال 1852 از دنیا رفت. «شنل»، «نفوس مرده»، «یادداشت‌های یک دیوانه»، «شب‌نشینی‌های دهکده نزدیک دیکانکا»، «عروسی» و «بازرس» عناوین برخی از آثار گوگول است که به فارسی ترجمه‌ شده‌اند.

درباره ترجمه کتاب «ماجرای نزاع ایوان ایوانویچ و ایوان نیکیفورویچ»
کتاب «ماجرای نزاع ایوان ایوانویچ و ایوان نیکیفورویچ» با ترجمه بابک شهاب در نشر بیدگل منتشر شده است.
بابک شهاب، متولد 1352 در اراک، مترجم ایرانی است. او در رشته مهندسی مکانیک در آکادمی دولتی پلی‌تکنیک بلاروس تحصیل کرده است و تاکنون ترجمه‌هایی از شعر، رمان و داستان‌های روسی به فارسی برگردانده است. بابک شهاب فعالیت‌های فرهنگی‌اش را با همکاری با نشریات آغاز کرد و از دهه هشتاد به سراغ ترجمه آثار ادبی رفت. «یادداشت‌های آدم زیادی»، «به حق چیزهای ندیده»، «داستان‌های بلیکن»، «کودکی، نوباوگی، نوجوانی»، «ما» و «عاشقانه‌های تورگنیف» عناوین برخی از ترجمه‌های او است.